Je hebt gekozen voor het thema 'Het oudste mysterie'. Op deze pagina vind je een aantal best things to do voor dit thema overzichtelijk gepresenteerd. Wil je voor een bepaald onderdeel toch iets anders ondernemen dan maken wij het makkelijk om een alternatief te zoeken en te vinden. Ben je klaar met samenstellen? Stuur dan deze pagina URL per e-mail of maak een papieren print om jouw keuze op te slaan. Veel plezier met De Hondsrug Geopark OerToer!
Thema Het oudste mysterie
Begin je ontdekkingstocht in het Hunebedcentrum in Borger. Je vindt hier een speciale Geopark-expositie over de ijstijden en prehistorie. Je ontdekt hoe de hunebedbouwers duizenden jaren geleden leefden en woonden.
Wil je meer weten over de ijstijden en prehistorie? Begin dan je ontdekkingstocht in het Hunebedcentrum in Borger. Je vindt hier een speciale Geopark-expositie over ijstijden en prehistorie. Je ontdekt hoe de hunebedbouwers duizenden jaren geleden leefden en woonden. In de expositie ontdek je het unieke verhaal van het Hondsruggebied. Vier ‘ruggen’ trekken kilometerslange rechte lijnen door het Drentse landschap. Je ontdekt hoe ijs en smeltwater de Hondsrug vormden. Hoe poolwinden het gebied in een ijskoude woestijn veranderden. Hoe later het veen tegen de Hondsrug omhoog groeide en het Hunzedal vulde.
Het Hunebedcentrum in Borger op de Drentse Hondsrug brengt je naar de prehistorie. Naar de tijd waarin de eerste boeren zich in Drenthe vestigden. Deze boeren bouwden de indrukwekkende stenen grafmonumenten, die we hunebedden noemen. De restanten hiervan vind je nog steeds in het Drentse landschap. Er staan er nog 54. Het grootste hunebed staat direct naast het Hunebedcentrum.
De expositie in het Hunebedcentrum laat je ervaren hoe de hunebedbouwers duizenden jaren geleden leefden en woonden. Zij verwelkomen je en leiden je rond door hun wereld. Ze tonen je hun dagelijks leven, nemen je mee naar hun eenvoudige boerenhuizen en naar het woeste land rondom hun akkers, waarin wolven, oerossen en beren leven. Via film, multimediaproducties, een reconstructie van een hunebed, landschapsmaquettes, een offermoeras en nog veel meer waan je je terug in de tijd van de hunebedbouwers, 5500 jaar geleden.
Ook in het Oertijdpark kom je in aanraking met de prehistorie. In ons prehistorisch dorp kun je ervaren hoe onze voorouders hebben geleefd. Er staan drie boerderijen uit de prehistorie, namelijk uit de steentijd, de bronstijd en de ijzertijd. Je ontdekt wat de sporen van de oudste bewoners van het Hondsruggebied ons vertellen. Hoe leefden deze mensen? Wat waren hun gewoontes en uitdagingen?
Bij het Hunebedcentrum vind je ook de grootste keientuin van Nederland. Hier liggen heel veel voorbeelden van keien die hier in de Saale ijstijd als zwerfstenen door het landijs naartoe zijn getransporteerd. Bordjes geven uitleg over de herkomst en aard van de verschillende stenen.
Bij het Hunebedcentrum bevindt zich ook het bezoekerscentrum met expositie van Geopark De Hondsrug. Hier wordt aan de hand van een uitgebreide tentoonstelling en een augmented-reality voorstelling uitleg gegeven over het ontstaan en de geschiedenis van de Hondsrug.
In het Geopark bezoekerscentrum kun je ook enkele bijzondere verzamelingen zien, onder andere van barnsteen en fossielen van de Hondsrug.
Dinsdag t/m vrijdag van 10:00 tot 17:00 uur
Zaterdag, zondag en feestdagen van 11:00 tot 17:00 uur
Gesloten op 25 december, 31 december en 1 januari
Incidenteel: avondopenstellingen (raadpleeg de website)
De Geopark-expositie is toegankelijk tijdens de openingsuren van het Hunebedcentrum. Wie een kaartje voor het Hunebedcentrum koopt, kan gratis de Geopark-expositie bezoeken.
Het Museum aan de A verlegt de koers van de Noord-Nederlandse scheepvaart naar een museum over de stad en provincie.
Museum aan de A is de opvolger van het Noordelijk Scheepvaartmuseum dat na 90 jaar definitief de koers verlegt. Van museum over de Noord-Nederlandse scheepvaart naar museum over de stad en provincie. Over het leven van de (buiten)gewone Groningers. Over successen én schaduwkanten. Van Rabenhaupts overwinning tijdens het Rampjaar in 1672 tot de Groningse betrokkenheid bij slavernij. Natuurlijk blijven we ook verhalen over de Groninger scheepvaart vertellen. Want Groningen zonder scheepvaart zou Groningen niet zijn. Voor de liefhebber van een vlotte historische snack én de culturele en historische fijnproever: Museum aan de A wordt voor iedereen.
Museum aan de A beheert meer dan 8.000 objecten, 20.000 foto’s, 30.000 scheepsbouwtekeningen, 1.000 zeekaarten en 330 schilderijen. Verzameld in bijna honderd jaar. Zo is een collectie ontstaan van met name maritieme voorwerpen – van scheepsmodellen en Ploegschilderijen tot Bronsmotoren. Een schatkist vol verhalen!
Samen met partners zoals het Groninger Museum, Groninger Archieven en Noorderpoort wordt gewerkt aan Museum aan de A. Een bezoek aan Museum aan de A in de stad is slechts het begin van je ontdekkingstocht door de stad.
Contactgegevens
www.museumaandea.nl
Brugstraat 24, 9711 HZ Groningen
Telefoon: 050 – 312 22 02
Mail: info@museumaandea.nl
Openingstijden
Maandag: gesloten
Dinsdag t/m zaterdag: 10.00 tot 17.00 uur
Zondag: 13.00 tot17.00 uur
Kijk voor meer informatie op de website van Museum aan de A via www.museumaandea.nl
Jans Brands (1932-2019) was een meester in het verzamelen van alles wat los en vast zat. Zijn huis aan de Heerenstreek in Nieuw-Dordrecht puilde uit van boeken, documenten en kranten, maar ook munten, kleding en curiosa.
Ontdek een wonderlijke wereld vol historie, nostalgie en wereldse bijzonderheden bij Museum Collectie Brands in Nieuw-Dordrecht. Een museum waarvan je er geen tweede zult vinden. Jans Brands (1931-2019), grondlegger van het museum, begon in zijn jeugdjaren al met verzamelen en hield dit vrijwel zijn hele leven vol. Jans gooide nooit iets weg, want “wat je weggooit zie je later nooit weer”. Daarnaast was Jans ook een frequent bezoeker van rommelmarkten, antiekzaken en veilingen. Dat had als gevolg dat zijn woonboerderij tot de nok toe uitpuilde met boeken en voorwerpen. Om ook alle bijzondere, wonderlijke en soms eeuwenoude objecten aan het publiek te kunnen tonen, werd de boerderij verbouwd tot een museum.
In de collectie van het museum zijn veel gebruiksvoorwerpen uit het (Zuidoost-) Drenthe van enkele decennia geleden te vinden. Alsof Jans de tijd eigenhandig de tijd tot een halt heeft weten te roepen om zo een stukje historie voor de toekomst te bewaren. Ook vind je in het museum pareltjes uit de Nederlandse historie, zoals drukwerken van H.N. Werkman (1882-1945, bekend van kunstenaarscollectief De Ploeg) en eeuwenoude boeken met als topstuk het leenmannenregister van de bisschoppen van Utrecht uit de 14e eeuw. Maar ook daar houdt het niet op, de collectie kent ook munten, penningen, gewichten, almanakken, bijbels en nog vele voorwerpen van over de hele wereld. Kortom, je raakt nooit uitgekeken bij Museum Collectie Brands!
Dinsdag t/m vrijdag van 11:00 tot 17:00 uur
Zaterdag en zondag van 13:00 tot 17:00 uur
Het verhaal over oorlogen en belegeringen in noordelijk Nederland begint in het Stedelijk Museum Coevorden, gevestigd in het Arsenaal aan de Haven van Coevorden. Beleef hier de geschiedenis van deze vestingstad en de hier geleverde strijd.
Het verhaal over oorlogen en belegeringen in noordelijk Nederland begint in het Stedelijk Museum Coevorden, gevestigd in het Arsenaal aan de Haven van Coevorden. De geschiedenis van deze vestingstad en van de hier geleverde strijd wordt verteld in voorwerpen, afbeeldingen, verhalen en een driedimensionale, bewegende projectie van de oude vestingstad Coevorden.
Coevorden ligt in het zuiden van het Hondsruggebied en is de oudste stad van Drenthe. De stad was vroeger de toegangspoort tot heel Noord-Nederland. Alleen bij Coevorden konden reizigers veilig de Drentse moerassen oversteken. Hier lag namelijk een reeks ‘koevoorden’, dat zijn doorwaadbare plekken in het moeras. Daardoor kon men met vee en zelfs met legers via Coevorden dus Noord- Nederland bereiken.
Dinsdag t/m zaterdag van 9:30 tot 17:00 uur
Zondag van 12:00 tot 17:00 uur
Het Drents Museum is gevestigd in Assen, op de plek van het voormalig klooster Maria in Campis. De hoofdentree bevindt zich sinds 2011 in een voormalig koetshuis van het Drostenhuis, dat via een onderaardse gang met […]
Het Drents Museum is gevestigd in Assen, op de plek van het voormalig klooster Maria in Campis. De hoofdentree bevindt zich sinds de grote verbouwing en nieuwbouw 2011 in het voormalige koetshuis van het Drostenhuis, dat via een onderaardse gang met de andere gebouwen is verbonden. In 2008 organiseerde het museum de zeer geslaagde tentoonstelling over het Chinese terracotta leger. Sindsdien heeft het Drents Museum met regelmaat grote, internationale tentoonstellingen georganiseerd die veel publiek trekken van dichtbij en veraf.
Een deel van het museum is gehuisvest in het vroegere provinciehuis. De hal en de oude statenzaal ademen nog de sfeer van rond 1900.
Op een industrieterrein in Assen is begin 2010 een nieuw depot geopend, met daarin ruimte voor circa 90.000 objecten en kunstwerken. Het museum is het eerste in Nederland met een zuurstofarme opslagruimte, hierdoor treedt minder verval op.
Het Drents Museum heeft een vaste collectie van figuratieve kunst, met name het noordelijk realisme, met vertegenwoordigers van de vierde generatie van ‘De Groep’. Deze verzameling omvat inmiddels vele honderden werken en is daarmee een van de belangrijkste collecties op dit gebied in Nederland.
In 2017 werd de collectie van de Stichting Schone Kunsten rond 1900, sinds 1983 ondergebracht bij het museum, in eigendom overgedragen. De collectie Nederlandse kunst- en kunstnijverheid 1885 – 1935 bevat daarmee werken van onder anderen Chris Lebeau, Vincent van Gogh, Jan Eisenloeffel, Jan Toorop en Jan Sluijters. In de speciaal ingerichte stijlkamers in het Ontvangershuis is te zien hoe welgestelde Drentse families in vorige eeuwen geleefd hebben.
In de tuin aan de achterzijde van het museum staat het bronzen standbeeld van Bartje.
Het Drentsmuseum heeft een uitgebreide en belangrijke archeologische collectie, waarin de belangrijkste bodemvondsten worden tentoongesteld, waaronder de mooiste vuistbijlen en de reconstructie van het Meisje van Yde.
In het ontvangershuis, onderdeel van het museumcomplex, is het “Poppenhuis” ingericht. Het “Poppenhuis” brengt je naar het Drenthe van de 18de eeuw. Een tijd waarin pruiken in de mode waren en er nog geen elektriciteit was. Communicatie ging via postduiven en etiquette voerde de boventoon. Een bezoek aan dit huis is een belevenis voor jong en oud: een historische ontmoeting met de wereld van 250 jaar geleden, die je niet snel vergeet!
Het Drents Museum is trots op zijn gevarieerde en verrassende tentoonstellingsprogramma voor de komende tijd en hopen u binnenkort in ons mooie museum te begroeten!
De vijfde Expeditiepoort van De Hondsrug UNESCO Global Geopark is gevestigd in het receptiegebouw van bungalowpark Waterpark de Bloemert in Midlaren. Hier is een expositie ingericht over het water in het landschap van het Hondsruggebied.
In het receptiegebouw van bungalowpark Waterpark de Bloemert in Midlaren is een expositie ingericht over het water in het landschap van het Hondsruggebied. Deze expositie is de opmaat naar de expeditie Water, en gaat over ijs en smeltwater, kwelwater en drinkwater. Over meren, moerassen en beken die verdwenen en weer teruggekomen zijn.
IJs en water vormden in de ijstijden het Hondsruggebied. Nog steeds is water hier van levensbelang. We hebben kwalitatief goed water nodig, en voldoende water, zodat de natuur niet verdroogt. Als er een keer te veel water is, wordt het opgeslagen. In het Hondsruggebied is ruimte vrijgemaakt om miljoenen kubieke meters water tijdelijk te kunnen bergen. Grondwater uit de Hondsrug voedt de bijzondere flora in de beekdalen. Water dat diep in de Hondsrug door het zand gefilterd werd, levert drinkwater aan honderdduizenden mensen.
De Expeditiegids Water brengt je naar diverse bijzondere plekken in het Hondsruggebied. Bij de meeste van deze ‘hotspots’ kun je met behulp van de gids een wandeling maken om de omgeving goed te leren kennen. De expeditiepoort in het Waterpark de Bloemert vertelt je wat je bij de hotspots kunt ervaren.
Dagelijks tijdens kantooruren
Het Internationaal Klompenmuseum, dat sinds 1990 bestaat, beschikt over de grootste collectie klompen ter wereld. Ruim 2400 paar uit meer dan 40 landen.
Klompendragers vind je niet veel meer. Maar het is nog niet zo lang geleden dat iedereen een paar klompen had. Het Internationaal Klompenmuseum, dat sinds 1990 bestaat, beschikt over de grootste collectie klompen ter wereld. Ruim 2400 paar uit meer dan 40 landen. Ook bezit het museum honderden stuks gereedschap uit verschillende landen, en machines uit Nederland, Duitsland en Frankrijk. Jaarlijks wordt er een expositie ingericht.
Misschien ken je de specifiek Nederlandse klompen. In het museum zie je dat er heel veel verschillende soorten klompen zijn. Klompen voor het werk, voor de sier, kunstige klompen, noem maar op. Ze maken deel uit van het cultureel erfgoed.
In het museum kun je een film bekijken over het maken van de klomp, met de hand en machinaal. In de werkplaats kun je het gereedschap en de machines uit de film in het echt zien. De collectie van de laatste klompenmakers, de gebroeders Eiso en Egbert Wietzes uit Eelde, is hier te vinden. Zij waren zeer bekwaam in het maken van klompen, en verzamelden klompen uit vele landen. Na een rondje museum kun je een kop koffie drinken en echte Wietzes klompen kopen.
26 maart t/m oktober 2022
Dinsdag t/m zondag van 13:30 tot 17:00 uur
Op afspraak voor groepen, van 26 maart tot en met 18 december
Dit kleine museum in het esdorp Eext is gevestigd in een voormalige diepvrieskluis, gebouwd in 1958. In het gebouw waren 120 diepvriescellen, die gehuurd konden worden voor het bewaren van groenten en vlees. Met de komst van diepvrieskisten voor particulier gebruik verloor het gebouw rond 1970 zijn functie. Nu vind je geen ingevroren etenswaren meer in de Kluis, maar een tentoonstellingsruimte met oude bedrijven zoals een stelmakerij, bakkerij, smederij en kapper. In een gedeelte van het museum is een woonkamer uit het begin van de vorige eeuw nagebouwd met een authentiek plafond en een kastenwand met bedstee.
Centraal in de expositie staat de maquette van Eext. Deze maquette geeft een beeld van Eext in 1754. De maquette geeft de situatie weer die kunstschilder Van Drielst (1745-1818) bij zijn werkbezoek aan Eext aantrof en schilderde. Van de haag die om het dorp liep, zijn nog een paar stukken over. Ook zijn er nog enkele boerderijen en een schaapskooi uit die tijd. Behalve de maquette kun je ook vitrines bekijken met archeologische vondsten van de oevers van de Hunze uit de omgeving van Eext. Het museum heeft ook een uitgebreid archief en een collectie foto’s en video’s.
Het project Op stap met Geessie en Geert vervult een belangrijke rol binnen de leerlijn erfgoededucatie. Met name scholen uit de gemeente Aa en Hunze nemen deel aan dit project. In een paar voorbereidingslessen maken leerlingen uit groep 5 en 6 kennis met hun leeftijdsgenoten uit 1910. Daarna bezoeken zij museum De Kluis. Tijdens dit bezoek kunnen de leerlingen onder andere klompen schuren, luiers wassen, bonen sorteren, hoepelen, steltlopen, sokken stoppen en schrijven met griffel en lei.
Geopend op woensdag, zaterdag en zondag van 14:00 tot 16:00 uur
Juni tot en met september
Tussen Anloo en Schipborg ligt een natuurgebied met een dubbele naam, namelijk De Strubben-Kniphorstbosch. De Strubben zijn bosjes op de overgang van de es naar het heideveld. Dit gebied is rijk aan archeologische sporen.
Tussen Anloo en Schipborg ligt een natuurgebied met een dubbele naam, namelijk De Strubben-Kniphorstbosch. De Strubben zijn eikenbosjes op de overgang van de es van Schipborg en het heideveld. In het zuidoosten van het gebied liggen grote open stukken. Dat waren vroeger zandverstuivingen met mooie paraboolduinen. Ertussen vind je het Kniphorstbosch. Hier liet destijds de familie Kniphorst de heide ontginnen om er een bos aan te leggen voor de houtteelt.
Het is een gebied met veel archeologische monumenten. Onderweg in De Strubben Kniphorstbosch kom je langs twee hunebedden en tientallen grafheuvels. Je ziet er karrensporen uit voorbije eeuwen en bomkraters uit de Tweede Wereldoorlog.
Behalve de huidige twee hunebedden moeten de boeren van de trechterbekercultuur (3400-2850 v.Chr.) er destijds in elk geval nóg twee hunebedden meer hebben gebouwd. Archeologen hebben de plek van deze verdwenen hunebedden kunnen vaststellen en misschien kan jij ook dit prachtige plekje vinden…
Verder vind je in De Strubben Kniphorstbosch tientallen grafheuvels uit vrijwel alle prehistorische perioden. Eén van de grootste is de Galgenberg. In de middeleeuwen koos men het liefst dit soort opvallende plekken uit om veroordeelden op te hangen. Dagenlang lieten de gezagsdragers het lijk op de heuvel hangen om voorbijgangers te laten zien hoe het afliep met mensen die niet wilden deugen. Op een van de galgenbergen is ook een markensteen geplaatst om de grens tussen de verschillende marken aan te geven.
Sinds 2000 is De Strubben-Kniphorstbosch het eerste en tot nu toe enige archeologisch reservaat van Nederland.
Strubbenbossen zijn een stukje typisch Drentse natuur. Het woord ‘strubbe’ betekent kreupelhout. Strubben bestaan uit lage, grillig gevormde eikenbomen. Veel zware takken lopen bijna over de grond. Hun opvallende vorm kregen de strubben doordat de schapen aan de takken van de jonge boompjes aan de rand van het veld knaagden. Toen de schapen verdwenen zijn de eiken in grillige vormen opgeschoten. Jammer genoeg zijn de strubbenbosjes bij de meeste dorpen verdwenen toen de heidevelden werden ontgonnen.
Het hout in de Strubben werd om de tien à vijftien jaar gekapt. Vaak gebeurde dit door de eekschillers. Ze verkochten de eikenbast aan de leerindustrie die er looizuur van maakte. De bundeltjes hout verkochten de eekschillers in de dorpen als brandhout. Op de stronk liepen dan weer nieuwe eikenstammen uit. Toen de schapen de heide verlaten hadden, groeiden de meeste Drentse strubbenbossen dicht met opslag. In 2012 zijn hier in De Strubben veel bomen gekapt om het open landschap van vroeger terug te krijgen.
Het Kniphorstbosch dateert uit de tweede helft van de negentiende eeuw. Eerst was het een landgoed met ouderwetse ‘bomenakkers’. In de loop van de tijd is het uitgegroeid tot een gevarieerd bos met loofbomen en naaldhout. Aan de rechte lanen met beuken of eiken aan weerszijden kun je nog goed zien dat de familie Kniphorst hun bos als een landgoed heeft aangelegd. Staatsbosbeheer probeert dit oorspronkelijke karakter zo goed mogelijk vast te houden. Hier en daar zijn enkele bospercelen gekapt waar zich spontaan nieuw bos kan ontwikkelen.
Vanaf de verschillende parkeerplaatsen rondom het Strubben-Kniphorstbos kun je mooie wandelingen maken. De wandelingen zijn met een paaltje aangegeven. Er zijn ook gegidste wandelingen van het Nationaal Park Drentsche Aa.
Coördinaten: 53°03’35.4″N 6°41’04.4″E
Het Hondsruggebied rondom Exloo is rijk aan overblijfselen uit de ijstijden. Bij het Hunzebos zie je een mooi voorbeeld van een droogdal, ontstaan in de laatste ijstijd, toen de ondergrond permanent bevroren was. Er zijn twee […]
Het landschap rond Exloo is het kloppend hart van De Hondsrug UNESCO Global Geopark. Het glaciale Hondsruglandschap is er nog grotendeels onaangetast aanwezig en is rijk aan overblijfselen uit de ijstijden, maar ook een hunebed en prachtige grafheuvels. Hier vind je het Hunzebos en Leewal, een raadselachtige steile wal die door het landschap kronkelt.
De rijke geschiedenis van dit gebied kun je op een bijzondere manier beleven, met de Tijdreisroute Leewal en het Sabeltandtijgerspoor. De eerste is een wandeling van 7,5 kilometer voor volwassenen, de tweede een speelroute voor kinderen van ongeveer 2 kilometer door het sprookjesachtige Hunzebos. Voor beide routes is een app ontwikkeld waarmee je nog meer beleeft, met virtual en augmented reality, 360gradenfilmpjes en games. Klik op de linkjes voor uitgebreide informatie hierover.
In de laatste ijstijd, het Weichselien, was het in het Hondsruggebied hartje zomer niet meer dan een paar graden boven nul en bleef de grond permanent bevroren. Sneeuwsmeltwater kon dan korte, diepe dalen uitslijten in de flank van de Hondsrug. Bij het Hunzebos bij Exloo kun je daar een mooi voorbeeld van zien. Geologen noemen het een droogdal.
Tussen het Molenveld en de Westeresch van Exloo ligt de Leewal. Deze langgerekte en grillige rug bestaat voornamelijk uit zandige afzettingen. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat de Leewal bestaat uit een aaneenschakeling van paraboolduinen die zijn ontstaan door uitwaaing van zand uit het naastgelegen Molenveld. Wanneer dit gebeurde is nog niet helemaal duidelijk. Dit was waarschijnlijk het gevolg van overbegrazing van de nabijgelegen heidevelden.
De droogdalen ontstonden in de Weichsel ijstijd, toen de ondergrond permanent was bevroren. ’s Zomers smolt de sneeuw en begon het bovenste laagje van de bodem te ontdooien. Het smeltwater spoelde de ontdooide grond van de Hondsrug naar beneden. Jaar in jaar uit herhaalde dit proces zich. De dalen werden steeds breder en dieper. Na de ijstijd verdween de vorst uit de bodem en kon het regenwater in de bodem wegzakken en kwam het dal droog te liggen. Vandaar de naam ‘droogdal’.
Bij het zwembad De Leewal beginnen twee interessante routes:
Coördinaten: 52°52’12.3″N 6°51’31.5″E
Het beroemde hunebed D27 bij Borger is met zijn lengte van 22,5 meter het grootste stenen grafmonument van Drenthe.
Het beroemde hunebed D27 bij Borger is met zijn lengte van 22,5 meter het grootste stenen grafmonument van Drenthe. Parkeer de auto op de parkeerplaats van het Hunebedcentrum, want vanaf hier is het grafmonument gemakkelijk te voet bereikbaar en te bezichtigen.
Voor zover bekend heeft in het hunebed van Borger het oudste archeologische onderzoek van Drenthe plaatsgevonden, want in juni 1685 liet de Fries-Groningse dichteres Titia Brongersma een aantal boerenknechten de grond onder het hunebed omspitten op zoek naar sporen uit het verleden. Ze vonden een aantal aardewerken potten die bij het uitgraven onmiddellijk uit elkaar vielen. De inhoud van enkele van deze urnen bestond uit verbrande menselijke resten. Het gebruik van het woord hunebed wordt aan Titia Brongersma toegeschreven, omdat men dacht dat de hunebedden door reuzen (huynen) waren gebouwd.
Tegenwoordig weten we dat de hunebedden door de eerste landbouwers in onze streken zijn gebouwd. Zij kwamen waarschijnlijk uit het zuid-oosten van Europa en brachten de hunebeddencultuur met zich mee.
Coördinaten: 52°55’49.0″N 6°47’50.9″E
Nog niet zo lang geleden was het Sleenerzand tussen Schoonoord en Noord-Sleen een woest en verlaten gebied van heide en zandverstuivingen. Hier ligt ook het griezelige hunebed “De Papeloze Kerk”.
Nog niet zo lang geleden was het Sleenerzand tussen Schoonoord en Noord-Sleen een woest en verlaten gebied van heide en zandverstuivingen. De zandverstuivingen ontstonden vooral dankzij de druk bereden Sleenerweg die dwars over het veld liep, één van de oude noord-zuidroutes (Groningen-Coevorden). Een belangrijke reden om aan het begin van de vorige eeuw de zandduinen van het Sleenerzand aan te pakken, was de bedreiging die het zand vormde voor het Oranjekanaal. Hier bij het dorp Schoonoord doorsneed het kanaal de Rug van Rolde. Staatsbosbeheer beplantte het Sleenerzand destijds met grove den, lariks en fijnspar. De omgeving van het Sleenerzand is rijk aan archeologische sporen uit de steentijd, bronstijd en de ijzertijd. Daarna werd het gebied verlaten.
In elk geval al zo’n 3000 jaar achter elkaar moet het relatief hoge en droge Sleenerzand op de Rug van Rolde bewoond geweest zijn. Uit die hele periode zijn op het veld overblijfselen van hun aanwezigheid te vinden: een hunebed uit de steentijd, grafheuvels uit de bronstijd en een celtic field uit de ijzertijd. Vlak na het begin van de jaartelling raakte het gebied onbewoond en pas in de middeleeuwen ontstond het dorp Sleen.
Hunebed D49 op het Sleenerzand is een bijzonder hunebed. Al was het alleen maar vanwege zijn naam Papeloze Kerk. In de zestiende eeuw werden bij het hunebed in de open lucht illegaal protestantse diensten zonder ‘paap’ gehouden, ofwel zonder een katholieke priester.
Prof. Van Giffen heeft in de jaren ’50 een groot deel van het hunebed gereconstrueerd. Hij wilde laten zien hoe de hunebedden er in de steentijd uitgezien moeten hebben. De Papeloze Kerk kreeg weer voor ruim de helft een dekheuvel van zand en heideplaggen en een krans van staande stenen. Zo’n actie zou vanwege de beschermde status van de hunebedden nu jammergenoeg ondenkbaar zijn.
Een van de vele grafheuvels op het Sleenerzand is de oude grafheuvel “De Galgenberg”. Vroeger was deze grafheuvel vanuit de wijde omtrek te zien, en de galg diende als afschrikwekkend voorbeeld voor passanten… Door zijn markante ligging was de Galgenberg ook een markering van de grens tussen de marken van Sleen en Zweelo. Nu ligt de oude heuvel verborgen in het bos.
Coördinaten: 52°49’17.9″N 6°46’30.5″E
Het landschapskunstwerk ‘Gebroken Cirkel’ van kunstenaar Derk den Boer geeft aan waar in 1897 door boerenarbeiders de overblijfselen van een jong meisje werden gevonden. Ze was door het veen geconserveerd.
In het voorjaar van 1897 vonden boerenarbeiders in een veentje bij het beekdal van de Runsloot de overblijfselen van een jong meisje. Ze was door het veen geconserveerd. Ten zuiden van het dorp Yde wijst een bord de plek aan waar het Meisje van Yde 2000 jaar na haar dood werd gevonden. Ook het landschapskunstwerk ‘Gebroken Cirkel’ van kunstenaar Derk den Boer vertelt over deze vondst en het omgevende landschap.
Het Meisje van Yde moeten tussen 50 voor en 50 na Chr. gestorven zijn. Ze dankt haar bekendheid aan de reconstructie van haar gezicht uit 1994. Je kunt haar in het Drents Museum in Assen bezoeken. Daar hoor en zie je het fascinerende verhaal van haar leven en dood.
Hoe kwam het Meisje van Yde in het veentje terecht? Onderzoekers stelden vast dat ze pas zestien was toen ze met de wollen band om haar nek om het leven werd gebracht. Werd ze door haar gemeenschap geofferd? Stierf het meisje in het veen om haar mensen met hun goden te kunnen verzoenen? Echt weten zullen we dat nooit…
Het Drentse Landschap heeft een wandeling uitgezet van 4,5 kilometer langs het gebied van de Hondstong. Waaronder de vondstlocatie van het meisje van Yde en het monument die zich daaraan herinnert.
Coördinaten van het kunstwerk met informatiebord: 53°05’47.3″N 6°35’09.9″E
Iets verderop staat een informatiebord van de provincie.
Het Noordlaarderbos ligt in een gebied dat al sinds de prehistorie een schakel vormt tussen het Hondsruggebied en het rijke Groninger terpenland langs de Waddenzee. Het bos zelf werd in de negentiende eeuw aangeplant als productiebos.
Het Noordlaarderbos ligt in een gebied dat al sinds de prehistorie een schakel vormt tussen het Hondsruggebied en het rijke Groninger terpenland langs de Waddenzee. Het bos zelf werd in de negentiende eeuw aangeplant als productiebos, maar bevat veel oude elementen. Het bos is alleen bereikbaar over onverharde wegen.
Vijfduizend jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Dat bewijzen onder andere de karrensporen en de grafheuvels die je er aantreft. Daarnaast lagen er in de buurt van het bos drie hunebedden. Het hunebed tussen Noordlaren en het Noordlaarderbos is genummerd G1. Het is het enige nog bestaande hunebed in de provincie Groningen.
Er zijn hier overigens meer Groninger hunebedden geweest, want verderop richting Glimmen zijn restanten gevonden van nóg twee hunebedden. Aan de boorgaten in de dekstenen van hunebed G1 mag je overigens opmaken dat het niet veel gescheeld heeft of ook dit laatste Groninger hunebed was er niet meer geweest. In 1685 kon op het laatste nippertje voorkomen worden dat er buskruit in de gaten gestopt werd om het hunebed op te blazen en de brokstukken te verkopen.
Coördinaten: 53°07’18.1″N 6°38’58.0″E
Wandelpark De Vork tussen Haren en Essen is een oud stukje landschap. Onder het voormalige rangeerterrein is een rijkdom aan archeologische resten uit de prehistorie opgegraven.
Het wandelpark bij De Vork kunnen we met recht een archeologische hotspot noemen. Archeologisch onderzoek heft hier zeer veel vondsten opgeleverd. Er zijn onder meer sporen gevonden van boerderijen uit de ijzertijd en de Romeinse tijd. Ook zijn voorwerpen opgegraven van vuursteen uit de Trechterbekercultuur, de tijd van de hunebedbouwers. In de prehistorie was deze flank van De Hondsrug, die grenst aan de rivier de Hunze, overduidelijk een prima woonplaats. Bij de aanleg van het park zijn archeologische sporen en vondsten zoveel mogelijk in de bodem met rust gelaten. Daar blijven ze namelijk het beste bewaard. Aan de inrichting van het park zie je hoe het landschap er hier in de prehistorie eruitzag.
Archeologen vinden bij hun onderzoek niet alleen voorwerpen. Ze vinden ook veel grondsporen: verkleuringen in de bodem. Daar kun je aan zien waar vroeger bijvoorbeeld een kuil is gegraven of een sloot heeft gelopen. Soms vormen deze sporen een duidelijk herkenbare plattegrond van een boerderij of een ander gebouw. Op het terrein waar nu de treinsporen liggen zijn sporen gevonden van een boerderij uit de late ijzertijd, (rond 200 v. Chr.). Aan de hand hiervan is een reconstructie gemaakt van het skelet van de boerderij. Of de boerderij er exact zo heeft uitgezien is niet helemaal zeker, want de bovengrondse delen zijn niet bewaard.
Het terrein ligt op 1.3 km wandelen of fietsen naar het oosten vanaf de kruising Kerklaan en Oosterweg in Haren.
Noorderzanddijk, Haren, Groningen
Coördinaten: 53°11’22.7″N 6°37’01.1″E
Aan de rand van het beekdal van het Deurzerdiep bij Assen ligt het natuurgebied Kampsheide. In de prehistorie hebben hier tientallen eeuwen lang mensen geleefd. Tussen ongeveer 3500 v.Chr. en het begin van onze jaartelling blijkt […]
Aan de rand van het beekdal van het Deurzerdiep bij Assen ligt het natuurgebied Kampsheide. In de prehistorie hebben hier tientallen eeuwen lang mensen geleefd. Tussen ongeveer 3500 v.Chr. en het begin van onze jaartelling blijkt Kampsheide nagenoeg onafgebroken als woonplaats en begraafplaats in gebruik te zijn geweest. Oude jeneverbessen zorgen voor een intieme sfeer. Het terrein van Kampsheide was de eerste aankoop van de Stichting het Drentse Landschap.
Het begon met de boeren van de trechterbekercultuur, die het hunebed van Balloo bouwden om er hun doden in bij te zetten. Dit hunebed ligt net ten noorden van Kampsheide. In de nieuwe steentijd en de bronstijd volgden de grafheuvels midden op Kampsheide aan de rand van het ven. Er zijn ook sporen van Celtic Fields uit de ijzertijd.
Op Kampsheide bevindt zich een groot aantal grafheuvels uit de bronstijd. Door hun ligging, grootte en begroeiing met jeneverbessen horen deze tot de mooiste grafheuvels van Drenthe.
De meer dan 35 grafheuvels in het Tumulibos bij de weg Assen-Rolde zijn brandheuvels uit de ijzertijd (800-12 v.Chr.). Ze werden opgeworpen op de plaats waar de dode gecremeerd was. Ook in de heide van Kampsheide vind je hele grote grafheuvels.
Op een idyllische ligging in het bos ligt boerderij Kamps. Dit was een van de oudste boerderijen in Drenthe, totdat het gebouw in 2010 afbrandde. De boerderij is geheel in de oude stijl herbouwd en er vinden nu culturele evenementen plaats. De geschiedenis van boerderij Kamps is verweven met die van het klooster in Assen, Maria in Campis.
Coördinaten: 52°59’35.9″N 6°37’24.9″E
Ongeveer op de plek waar de weg van Nieuw-Dordrecht naar Barger-Compascuum door het Oosterbos gaat, ligt onder de grond een uniek prehistorisch monument: de veenweg van Nieuw-Dordrecht. Mysterieuze wereld Meer dan 100 jaar geleden werd de veenweg ontdekt.…
Ongeveer op de plek waar de weg van Nieuw-Dordrecht naar Barger-Compascuum door het Oosterbos gaat, ligt onder de grond een uniek prehistorisch monument: de veenweg van Nieuw-Dordrecht.
Meer dan 100 jaar geleden werd de veenweg ontdekt. In de loop van de tijd zijn verschillende stukken ervan blootgelegd. De weg was zeker 800 meter lang, misschien wel een kilometer. Dankzij jaarringenonderzoek bleek de aanleg van de weg precies te dateren op het jaar 2549 v.Chr.
De betekenis van de veenweg is altijd onderwerp van verhitte discussies onder archeologen geweest. Om het hele moeras te overbruggen moest de weg meer dan dertien kilometer lang worden en de bouwers legden slechts de eerste kilometer aan. Was het een mislukt project, zoals men wel eens gedacht heeft? Andere archeologen denken dat de veenweg de steentijdmensen naar hun heilige plaatsen in het veen bracht. Een deel van de veenweg is te zien in het Veenpark Museum.
Coördinaten: 52°45’21.8″N 6°59’29.6″E
Hunebed D43 op de Emmer Schimmeres aan de noordwestkant van Emmen is duidelijk anders dan de andere Drentse hunebedden. Archeologen noemen dit type hunebed een langgraf. Feitelijk zijn het twee kleine hunebedden achter elkaar die binnen een ruim…
Hunebed D43 op de Emmer Schimmeres aan de noordwestkant van Emmen is duidelijk anders dan de andere Drentse hunebedden. Archeologen noemen dit type hunebed een langgraf. Feitelijk zijn het twee kleine hunebedden achter elkaar die binnen een ruim 40 meter lange en 7 meter brede krans van grote stenen liggen. Het Emmer langgraf is uniek in Nederland, maar dit type komt in Duitsland meer voor.
Verschillende archeologen hebben in de loop van de tijd onderzoek gedaan aan het langgraf. De Leidse archeoloog Holwerda was in 1913 de eerste die het grafmonument met moderne archeologische methoden onderzocht. Het lukte hem onder andere om de oorspronkelijke ligging van de krans stenen rond beide hunebedden vast te stellen. De bekende archeoloog prof. Van Giffen heeft het hunebed in zijn huidige vorm laten herstellen, o.a. door de kleinere stenen tussen de grote stenen terug te leggen.
Coördinaten: 52°47’35.7″N 6°53’13.8″E
Eppies Bargie (Eppiesbergje), zo heet de hoge grafheuvel in de akkers ten noorden van de weg van Odoorn naar Valthe. Je kunt hem niet missen.
Eppies Bargie (Eppiesbergje), zo heet de hoge grafheuvel in de akkers ten noorden van de weg van Odoorn naar Valthe. Je kunt hem niet missen; er groeien oude eikenbomen op. Ooit lagen hier vele grafheuvels, maar door agrarische activiteiten zijn de meeste verdwenen.
In 1937 heeft prof. Van Giffen Eppiesbergje letterlijk tot op de bodem onderzocht. De heuvel stamt oorspronkelijk uit circa 2500 v.Chr. De steentijd eindigde en de bronstijd kwam. De heuvel bleef in gebruik als begraafplaats. De heuvel werd opgehoogd en er kwamen een krans van stenen en een greppel omheen te liggen.
Na 1200 v.Chr. stopte men met het begraven van de overledenen en ging men voortaan zijn doden cremeren. In het Eppiesbergje zijn ook enkele urnen uit die tijd gevonden. Archeologen ontdekten dat rond de heuvel een groot urnenveld moet hebben gelegen.
Volgens de overlevering is de naam Eppies Bargie ontleend aan de voormalige eigenaar van de aangrenzende gronden, ene Egbert (Eppie) Vos die zich op deze plek zou hebben verhangen.
UNESCO Geopark De Hondsrug heeft een 6-km lange wandelroute uitgezet die ook langs het Eppiesbergje gaat. De route start bij de parkeerplaats aan de Melkweg (Melkweg 42) in Klijndijk, waar ook het informatiebord staat (punt 1). Vanaf de parkeerplaats is het ook een korte wandeling naar het onderduikershol uit de tweede wereldoorlog, in het bos net ten zuiden van de parkeerplaats.
Rondwandeling
1 Parkeerplaats aan de Melkweg. Vanaf hier kan je ook naar het hunebed D35 en het onderduikershol wandelen. Neem de weg naar het noorden langs “De Melkweg”
2 Volg het zandpad langs Hunebed D34
3 Kruising Valtherweg-Odoornerweg. Vanaf hier zie je het Eppiesbergje al liggen.
4 Na 1,1 km rechtsaf in het bos. Hier liggen grafheuvels in de heide
5 Na 400 m rechtsaf op de Valtherzandweg, die overgaat in de Exloërzandweg
6 Na 1,7 km sta je in het Valtherbos. Volg het mooie kronkelpad door het bos langs de begraafplaats.
7 Volg de Albertus Zefatweg en steek de grote Hondsrugweg over
8 Volg de Brinkweg en de Westerweg en sla rechtsaf om langs Hunbebed D35 te lopen. Zo kom je weer bij 1
Coördinaten: 52°50’51.4″N 6°51’58.6″E
Vlak bij de kerk van Rolde liggen twee hunebedden, waarvan er een is gerestaureerd.
De twee hunebedden van Rolde horen tot de bekendste van Drenthe liggen aan de noordrand van het dorp. Je vindt ze achter de middeleeuwse Jacobuskerk voorbij de begraafplaats. Op oude kaarten staan ze aangegeven met namen als ‘Reuzenstien’, ‘Steenbergh’ en ‘Duvelskutte’.
De ‘hunebeddentweeling’ van Rolde hoort tot de bekendste Drentse hunebedden. De Belgische kanunnik Antonius Schonhovius meende in 1547 dat de gestapelde stenen bij de kerk van Rolde de resten van de Zuilen van Hercules waren. Hij noteerde onder andere het volgende:
‘De afzonderlijke stenen, die een grote stapel vormen, zijn namelijk zo groot dat geen wagen of schip ze aangevoerd zou kunnen hebben. Ook zijn daar geen steengroeven omdat het land moerassig is, zodat het vermoeden bestaat dat zij aangevoerd zijn door demonen, die daar onder de naam Hercules vereerd werden’. Nog lang daarna zijn de hunebedden als zodanig op kaarten aangegeven.
Coördinaten: 52°59’23.4″N 6°38’55.1″E
Het voormalige militair oefenterrein Appelbergen ligt op de Hondsrug ten oosten van het dorp Glimmen. Het heeft een grote dichtheid van overblijfselen uit de ijstijden en andere prehistorische resten.
Het heuvelachtige gebied van de Appelbergen moet wel een van de mooiste plekjes van de Hondsrug zijn. Het voormalige militair oefenterrein ligt op de Hondsrug ten oosten van het dorp Glimmen. Het eerste stukje van de naam spreek je uit als Appèl (volgens de Groningers). Het herinnert nog steeds aan het militaire gebruik, want dit was de plek waar de troepen zich verzamelden voor de oefeningen in het veld. Het gebiedje rond de Appelbergen heeft een grote dichtheid van overblijfselen uit de ijstijden en andere prehistorische resten.
Sinds mensenheugenis voert de route van Coevorden naar Groningen door het gebied. Nog steeds zijn de oude karrensporen herkenbaar als diepe geulen over het veld. Die drukte zorgde er destijds voor dat de heidebodem stuk gereden werd en er zandverstuivingen ontstonden. En daarmee is het tweede deel van de naam Appelbergen meteen verklaard…
In de Appelbergen zijn op allerlei plekken sporen van de laatste ijstijd te herkennen. Zo ontstonden er pingoruïnes op de plaatsen waar in die Weichsel-ijstijd grote ijskoepels hebben gelegen. Ze zijn te herkennen als ronde veentjes in de hei. Het zand dat in de zandverstuivingen aan de oppervlakte ligt, is dekzand die poolwinden hier in de Weichsel-ijstijd hebben afgezet op de destijds kale flanken van de Hondsrug.
Vanaf het theehuis/paviljoen De Appelbergen kun je verschillende mooie wandelingen maken door het glooiende terrein. De wandelingen zijn gemarkeerd met paaltjes of bordjes, of je volgt de instructies van de app. Zie bijvoorbeeld:
Coördinaten: 53°08’12.0″N 6°38’22.6″E
Bij een opgraving hier op de es werd het graf gevonden van een rijke vrouw, met een groot aantal fraaie grafgiften.
Eerlijk gezegd heeft er waarschijnlijk nooit een Prinses van Zweeloo bestaan. Archeologen gaven deze bijnaam aan de vrouw waarvan ze een halve eeuw geleden het graf vonden op de es van Zweeloo. Behalve een vaag silhouet van het lichaam vonden ze in het graf kostbare sieraden en restanten van haar kleding.
Het graf van de Prinses van Zweeloo werd in 1952 gevonden bij een zandafgraving op de es tegenover het twaalfde-eeuwse kerkje. Op aanwijzing van schoolmeester Jeuring vonden archeologen er meer dan honderd graven uit het begin van de middeleeuwen, de periode van 400 tot 850 na Chr. Het grafveld was dus in gebruik vlak vóór de komst van het christendom en dus vóór de bouw van het eerste kerkje van Zweeloo. De vage contouren van haar grafheuvel zijn nog zichtbaar bij de picknickplek aan de Wheem.
De Prinses van Zweeloo moet rond 450 na Chr. geleefd hebben. Hoe oud ze geworden is, weten we niet. Als lijkkleed droeg ze een bijzonder linnen gewaad met daaroverheen een wollen mantel, vastgemaakt met een prachtige vlindervormige mantelspeld. Ze droeg een snoer van 130 kleine glazen kralen en een gordel met 100 barnstenen kralen en ze kreeg tal van andere grafgiften mee. In de directe nabijheid werden 6 paardengraven gevonden.
Coördinaten: 52°47’37.7″N 6°44’30.0″E
Deze fietsroute van ongeveer 44 kilometer langs prehistorische hoogtepunten start en eindigt op de Grote Markt van Groningen
De stad Groningen is al in de elfde eeuw ontstaan op een plek waar ooit twee oude Drentse esdorpen met brinken hebben gelegen. De ligging van de stad is niet toevallig; Groningen is strategisch gelegen op het meest noordelijke deel van de Hondsrug, op de overgang van zand naar klei en is geflankeerd door moeilijk begaanbare hoogveenmoerassen. Dat betekende dat de bewoners relatief veilig waren voor zowel hoog water als indringers. Ook voor de handel was de ligging aan de overgang tussen klei en zand en nabij de Drentsche Aa bijzonder gunstig.
De Hondsrug heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de stad Groningen en het gebied rondom het Hondsrugdorp Haren. Veel van die (prehistorische) geschiedenis is nog steeds zichtbaar in het landschap: een uitnodigend decor voor een ‘prehistorische fietstocht’ vanaf de Grote Markt tot aan de hunebedden in Noord- en Midlaren.
Het Hondsruggebied ten zuiden van de stad Groningen kenmerkt zich door een viertal kaarsrechte heuvelruggen die in de voorlaatste ijstijd zijn ontstaan. De meest oostelijke en prominente is de Hondsrug, die van Groningen tot aan Emmen loopt en 70 kilometer lang is. Vanwege zijn unieke geologische geschiedenis is het Hondsruggebied aangewezen als het eerste Geopark van Nederland en werd in 2015 uitgeroepen tot UNESCO Global Geopark.
Het ontstaan van de Hondsrug begon ongeveer 150.000 jaar geleden tijdens de Saale ijstijd. Een enorme ijsmassa baande zich toen een weg door het landschap. Smeltwater en ijs stuwden en kneedden het land tussen Coevorden en Groningen. Zo ontstond een aantal evenwijdige heuvelruggen die pas echt goed zichtbaar werden toen al het ijs was gesmolten. De Hondsrug wordt al duizenden jaren bewoond en bereisd. Vroeger was het de enige plek in de regio waar mensen hoog en droog genoeg konden wonen, op veilige afstand van veenmoerassen en de zee. Zichtbare herinneringen aan die tijd zijn de hunebedden die zo’n 5500 jaar geleden werden gebouwd.
Fiets de Gelkingestraat in, rechts van de Drie Gezusters.
Deze route is ook als POP-UP route te fietsen. Onderweg zijn tussen 10:00 tot 17:00 uur de volgende POP-UP locaties te bezoeken wanneer de vlag Ontdek Prehistorisch Groningen is geplaatst * Haren: Klooster Yesse, Essen 7, Hortus Botanicus, Kerklaan 34, Molen De Hoop, Rijksstraatweg 133, Nicolaikerk, Kerkstraat 2, Molen De Helper, Hoornsedijk 8 Noordlaren: Bartholomeüskerk, Lageweg 8, Molen De Korenschoof, Zuidlaarderweg 73, Hunebed G1, Weg langs het Hunebed, Pingoruïne Noordlaarderbos, Duinweg 18, Oorsprong Ekologisch vlees, Zuidlaarderweg 61, Midlaren, Hunebedden D3 en D4. Schutsweg 42
• Routeboekjes zijn gratis verkrijgbaar bij de deelnemende POP-UP locaties.
* Er kunnen afwijkende openingstijden voorkomen
Aan het einde van de straat linksaf de Herebinnensingel op. Eerste afslag rechts. Na de Sint Jozefkathedraal links de Radesingel op tot knooppunt 88. Fiets richting 82.
Verder richting knooppunt 82, maar sla vóór het viaduct over het Winschoterdiep rechtsaf de Meeuwerderbaan in. Steek het spoor over, ga direct links en fiets naar 81. Richting 75, maar na het rode fietspad (Esserhaag) linksaf de Esserweg op tot aan Essen.
Fiets met de klok mee het gehucht door en rijd de lange, onverharde weg op. Ga bij de Kerklaan linksaf en volg deze tot de Hortus.
Fiets verder over de Kerklaan. Rechtsaf de Molenweg in, vervolgens links bij de rotonde.
Linksaf de Julianalaan in. Fiets via knooppunt 75, 77 en 86 naar 59. Na 59 rechtdoor fietsen tot 54.
Verkorte versie: liever een kortere route fietsen? Fiets dan tot 86 en daarna via 83 en 84 richting 27. Ga linksaf bij waterplas Sassenhein en pak de reguliere route op vanaf de beschrijving bij punt 13.
Fiets richting knooppunt 55.
Fiets een stukje richting het water.
Fiets via knooppunt 55 richting 53, maar neem direct eerste fietspad rechtsaf: het Hunebedpad. Sla op de Schutsweg linksaf naar de hunebedden.
Keer om en volg de Schutsweg richting het noorden. Sla linksaf de onverharde weg langs het hunebed in.
Houd rechts aan tot het Noordlaarderbos.
Volg de Duinweg, maar sla bij de Pollseweg linksaf. Volg de route richting knooppunt 87.
Fiets via knooppunt 87 naar 57. Ga richting 59, maar blijf rechtdoor rijden op de Hoge Hereweg. Fiets vervolgens via 84 richting 27. Ga bij Sassenhein linksaf.
Ga terug naar de doorgaande weg en fiets door naar knooppunt 27. Vervolgens via 26 richting 4.
Via knooppunt 4, 84 en 85 naar 87.
Ga rechtsaf over de brug de Brugstraat in. Fiets via de Vismarkt terug naar de Grote Markt. Eindpunt van de route.
Deze fietsroute van ongeveer 44 kilometer start en eindigt op de Grote Markt van Groningen en volgt veelal de fietsknooppunten. Daar waar wordt afgeweken, wordt dit in de tekst vermeld. Een foldertje met gedetailleerde beschrijving van de route is ook bij de VVV Groningen.
De Hondsrug loopt van Klazienaveen via Emmen, Gieten en Zuidlaren tot aan het noorden van de stad Groningen. In het zuiden is de zandrug plaatselijk wel 25 meter hoog, maar ook in de stad bereikt hij nog een hoogte van 9 meter boven NAP.
De ligging van de stad is niet toevallig, want Groningen ligt op het meest noordelijke deel van de Hondsrug, op de overgang van zand naar klei en geflankeerd door moeilijk begaanbare hoogveenmoerassen. Dat betekende dat de bewoners relatief veilig waren voor zowel hoog water als indringers. Ook voor de handel was de ligging aan de overgang tussen klei en zand en nabij de Drentsche Aa bijzonder gunstig.
In winkelstraten zoals de Herestraat ten zuiden van de Grote Markt is de meest noordelijke heuvel van de Hondsrug nog heel goed zichtbaar. De zijstraat op het hoogste punt heet zelfs het Hoogstraatje. Ook in de omliggende straten is de helling merkbaar. Vanaf dit punt gaat de helling in noordelijke en oostelijke richting langzaam naar beneden richting de lagere Ommelanden.
De hunebedbouwers maakten potten van aardewerk in een vorm die je bijna nergens anders ziet: een beker met een hals in de vorm van een trechter. De groepen mensen die deze trechterbekers maakten worden daarom het Trechterbekervolk genoemd. De mensen van de Trechterbekercultuur lieten hunebedden achter in hun leefgebied: de Noord-Nederlandse zandgronden en met name de Hondsrug.
De voorouders van de hunebedbouwers waren nog jagers en verzamelaars. De mensen van deze Trechterbekercultuur waren de eerste landbouwers in onze streken. Op het terrein waar je nu staat, bij de Van Julsinghastraat en het Oude Winschoterdiep, zijn resten gevonden van een akkercomplex van de Trechterbekercultuur. Dit akkercomplex stamt uit ongeveer 4.500 jaar voor het begin van onze jaartelling.
Je bent zojuist over een deel van de Esserweg gereden. Deze weg ligt dwars over de Hondsrug op de grens tussen Groningen en Haren. Op deze grens is de Hondsrug niet breder dan 500 meter. De Esserweg is een zogenaamde ‘holle weg’, een weg die is uitgesleten door erosie en intensief gebruik. De weg komt hierdoor tussen twee hellingen te liggen.
In Essen werd in 1215 het vrouwenklooster Yesse gesticht dat behoorde tot de orde der Cisterciënzers. In natte tijden was deze plek amper bereikbaar. Juist daarom kozen de Cisterciënzers voor deze locatie: ze werden hier zo min mogelijk gestoord. Klooster Yesse heeft tot 1594 bestaan. Alleen overblijfselen van de gracht om het klooster zijn nog zichtbaar in het landschap. Aan Essen 7 bevindt zich een bezoekerscentrum dat elke tweede zaterdag van de maand is geopend, zie www.kloosteryesse.nl.
De Hortus is een van de oudste botanische tuinen van Nederland. In totaal bestaat de Hortus uit twintig hectare aan zeer verschillende tuinen. Zo is er een wilde plantentuin, een Keltische tuin en een Chinese tuin. Hierin staat een authentiek Chinees theehuis. Daarnaast worden er regelmatig aciviteiten en exposities georganiseerd. De Hortus is het hele jaar door dagelijks geopend, zie www.hortusharen.nl.
De Rijksstraatweg is van oudsher onderdeel van de zuidelijke toegangsweg tot Groningen. Vanuit Coevorden loopt deze route over de Hondsrug tot aan de Grote Markt. Aan de Rijksstraatweg staan prachtige villa’s, gebouwd op de stevige zandondergrond van de Hondsrug.
Op het plein achter Brasserie Intermezzo ligt een mooie grote zwerfkei. Deze steen herinnert aan de vele zwerfstenen in de regio en de geschiedenis van het landschap. Denk je maar in: zulke stenen komen oorspronkelijk helemaal uit Scandinavië en zijn hier ongeveer 150.000 jaar geleden met het schuivende landijs terechtgekomen.
Vanaf hier kun je ook de kortere route fietsen.
De Bartholomeüskerk van Noordlaren kijkt uit op het Hunzedal ten oosten van de Hondsrug. Het kleine haventje verbindt Noordlaren met het Zuidlaardermeer dat in dit dal ligt. Het oerstroomdal van de Hunze ontstond in de tijd dat het landijs van de voorlaatste ijstijd zich terugtrok. Het dal werd uitgesleten door het smeltwater. Lange tijd was het Hunzedal nog nauwelijks herkenbaar als beekdal. Dit kwam door de vervening en de ruilverkaveling. De afgelopen twintig jaar is door diverse organisaties hard gewerkt aan natuurontwikkeling in het stroomgebied van de Hunze.
In het receptiegebouw van Waterpark De Bloemert vind je de gratis te bezoeken expeditiepoort ‘Water’, een van de expeditiepoorten van De Hondsrug UNESCO Global Geopark. De expeditie vertelt het verhaal van het water van het Hondsruggebied, van ijs en smeltwater, via moerassen en beken tot kwelwater en drinkwater. Het verhaal van het geopark wordt er op beeldende wijze verteld; absoluut een kijkje waard!
Hunebedden werden ongeveer 5.500 jaar geleden gebouwd in de laatste periode van de Steentijd. Het zijn de oudste monumenten van Nederland. Ze werden gemaakt van zwerfkeien die met de ijskap in de ijstijd naar Noord-Nederland schoven. Hunebedden werden gebruikt als grafkamers. De botten van de overleden mensen zijn vergaan, maar een deel van de grafgeschenken is bewaard gebleven, zoals potten van aardewerk, sieraden van barnsteen en gereedschap en wapens van steen.
De hunebedden met de codenamen D3 en D4, naast Schutsweg 42, zijn vrijwel compleet. Uniek is dat ze precies in elkaars verlengde liggen. Vroeger werden ze zelfs als één hunebed beschouwd. In 1870 is er in de kelder gegraven. Een deel van wat toen werd gevonden is nu in het bezit van het Drents Museum in Assen.
In Noordlaren vind je het meest noordelijke hunebed van de Hondsrug: het enige hunebed van de provincie Groningen. Het hunebed heeft de officiële codenaam G1, maar wordt in de volksmond Hunebed ’t Heiveen genoemd. De eerste vermelding van het hunebed dateert uit 1694.
Een andere bron is een artikel van Jetzo Boeles in de Groningsche Volksalmanak van 1845. Hierin beschrijft hij hoe een oude inwoner ooit zijn vader vertelde over een opgraving bij het hunebed, waarschijnlijk omstreeks 1750. Hierbij zouden beenderen, urnen met as en een bewerkte zwarte stenen hamer zijn gevonden. Kruitgaten linksachter en rechtsvoor bovenin de stenen markeren de poging om het hunebed omstreeks het jaar 1800 op te blazen. De daders wilden de stukken steen verkopen als grondstof. Gelukkig werden ze betrapt en werd de sloop van de rest van het hunebed op het nippertje voorkomen. Tegenwoordig zijn hunebedden wettelijk beschermd
Het Noordlaarderbos is een gemengd bos dat door Natuurmonumenten wordt beheerd. Al sinds de prehistorie vormt dit bos een schakel in de route over de Hondsrug tussen Coevorden en Groningen. Eeuwenlang was hier een heidegebied, dat door de verkeersdrukte deels veranderde in een zandverstuiving. De karrensporen zijn hier en daar nog altijd zichtbaar. Ook vind je hier grafheuvels van zeker 2.500 jaar oud. Vlakbij Natuurvriendenhuis De Hondsrug ligt het Heilig Bergje of de Galgenberg, een preekoord of misschien juist een terechtstellingsplaats. Het Noordlaarderbos wordt bewoond door vele vogels, zoals de wielewaal, de nachtegaal, uilen, sperwers en haviken. Met een beetje geluk kom je een ree, vos, hermelijn of steenmarter tegen.
De Besloten Venen vormen een bijzondere verbinding tussen de Drentsche Aa aan de westkant van de Hondsrug en de Hunze aan de oostkant van de Hondsrug. Het is een doorbraakdal dwars door de zandrug heen. In het hele Hondsruggebied zijn er slechts twee van zulke doorbraakdalen: het andere ligt ter hoogte van Borger in Drenthe. De doorbraakdalen zijn ontstaan in de ijstijden. Water onder de kilometers dikke ijskap smolt en begon te stromen. Dit stromende water spoelde aan beide kanten van de Hondsrug een inkeping uit. In de laatste ijstijd zorgde erosie ervoor dat beide inkepingen met elkaar verbonden werden om zo een zeldzame onderbreking van de Hondsrug te vormen. Na de laatste ijstijd zijn De Besloten Venen een beekdal geworden, waardoorheen water vanuit het dal van de Drentsche Aa naar het Hunzedal kon stromen.
Ten noorden van waterplas Sassenhein, in het dal aan de westzijde van de Hondsrug, ligt Wolddeelen. Dit was een wingebied voor laagveen, waarbij turfwinningsplassen ontstonden. Ook de plas Sassenhein is op die manier ontstaan. Na het einde van de turfwinning rond 1900, kregen de waterplassen een functie als ‘hengelaarsoord’. De visvijver, het paviljoen, de dienstwoning en een standbeeld zijn rijksmonumenten en in het paviljoen zit nu een horecagelegenheid. In de omgeving zijn resten van een jong-paleolithisch kampement gevonden.
Ook het Paterswoldsemeer ontstond in de 18de en 19de eeuw door het afgraven van veen. Het meer ligt in de laagte ten westen van de Hondsrug: het beekdal van de Drentsche Aa. De Drentsche Aa is de westelijke tegenhanger van de Hunze die ten oosten van de Hondsrug stroomt. De Drentsche Aa bestaat uit een heel stelsel aan riviertjes en beekjes in de kop van Drenthe die bij Schipborg samenkomen tot één rivier. Het laatste deel van de fietstocht volg je deze rivier tot deze uitmondt in de grachten rondom de binnenstad van Groningen. Vanaf daar gaat de Aa over in het Reitdiep en stroomt hij vervolgens door tot aan het Lauwersmeer. Vanaf de Hoornsedijk, het dijkje waarover je nu fietst, kun je goed zien hoe de rivier hier door het landschap kronkelt.
Groningen is ontstaan langs de oever van de Aa, een Drentse beek. De Drentsche Aa schuurde langs de Hondsrug om vervolgens via het Reitdiep naar zee te stromen. In de middeleeuwen lag hier het oudste havenkwartier van de stad, aan wat nu het Hoge der A en het Lage der A heet. In verband met eb en vloed was het handig om zowel een hoge als een lage kade te hebben. De hoge kade voor tijdens hoog water, nu het Hoge der A, lag aan de kant van de Hondsrug. In de Brugstraat is het hoogteverschil door de westelijke flank van de Hondsrug nog goed zichtbaar.
Einde van de fietsroute
Flinten zijn zwerfstenen. Ze werden gebruikt voor het bouwen van hunebedden. Binnen een straal van één kilometer langs deze route tref je maar liefst 18 hunebedden aan.
Flinten zijn zwerfstenen. Langs de route kom je deze keien veelvuldig tegen. Binnen een straal van één kilometer langs deze route tref je maar liefst 18 hunebedden aan. De kleinere zwerfkeien zijn gebruikt voor de aanleg van paden en wegen. De Flintenroute gaat langs vele vormen van ‘zwerfsteenkunst’ in de omgeving van Hunebedhoofdstad Borger. Op Drenthe.nl staat de route als fietsknooppuntenroute, met beschrijving en interactieve kaart. De route voert je langs mooie en belangrijke geologische, archeologische en culturele hoogtepunten van de Hondsrug.
Borger is de ‘Hunebedhoofdstad’ van Nederland. In het Hunebedcentrum vindt u informatie over de hunebedden en over de Trechterbekercultuur. Er wordt een beeld geschetst van de wijze waarop de hunebedden tot stand gekomen zijn en het laat zien hoe het dagelijks leven van de hunebedbouwers zich voltrok. Verder ziet u een overzicht van andere archeologische monumenten, zoals grafheuvels, urnenvelden, Celtic Fields (akkercomplexen) en oude karrensporen. Naast het Hunebedcentrum ligt het grootste hunebed van Nederland.
Halverwege Borger en Drouwen liggen 5 hunebedden bij elkaar nabij het plaatsje Bronneger. Eén van de hunebedden (de meest westelijke) is waarschijnlijk het meest gefotografeerd omdat een eikenboom zich in het hunebed heeft genesteld.
In het glooiende landschap van de boswachterij Exloo zijn nog veel sporen uit het verleden te vinden. Midden in het bos ligt een hunebed en overal liggen grafheuvels. En zo maar op een splitsing ligt naast een dikke eikenboom een dikke steen. Dit is een zogenaamde markensteen, die vroeger de grens aangaf tussen de marken van Odoorn, Exloo en Buinen. Dieper in het bos treffen we diverse diepe ronde kraters aan; de zogenaamde pingo-ruïnes. Deze stammen uit de IJstijd.
In de boswachterij Odoorn is tijdens de storm van 1972 een groot deel van het bos omgewaaid. De ene helft is herplant en de andere helft is een open vlakte gebleven die door schapen wordt begraasd. In de boswachterij ligt een 15 meter hoge heuvel met een uitkijktoren en theehuis. De heuvel wordt Poolshoogte genoemd. De heuvel is aanvankelijk met schop en kruiwagen tijdens de werkverschaffing in 1934 opgeworpen. Vanwege de bloedblaren aan de handen kreeg de heuvel de bijnaam de Bloedberg. Voor de kleinsten onder ons lijkt het bos om Poolshoogte ‘behekst’. Vanuit het theehuis start een kinderwandelroute over de heks Ipsewips.
Odoorn wordt voor het eerst vermeld in 1327 en is ontstaan langs één van de oude verbindingswegen van Coevorden naar Groningen. Het 12e eeuwse koor van de hervormde kerk is tot ongeveer 3 meter hoogte bekleed met zwerfstenen en de muur is ruim 1 meter dik. De rest van de kerk stamt uit 1856.
In de huidige tijd is Odoorn bekend geworden door de Drentse Wandel4Daagse rond Hemelvaartsdag en het grootste Internationale Folklorespektakel van Nederland met dans, zang, muziek en klederdrachten.
Langs de weg van Odoorn naar Valthe ligt links een opvallende grafheuvel genoemd naar een zekere Egbert. Hij zou zich op deze grafheuvel door ophanging van het leven hebben beroofd. Zijn koosnaam `Eppie’ bleef aan de grafheuvel gekoppeld.
Valthe wordt voor het eerst genoemd in 1217. Echter in de oudheid is de streek al bewoond geweest. In de nabijheid van Valthe liggen diverse hunebedden en grafheuvels. In het centrum en aan de rand van het dorp staan nog oude boerderijen ten oosten van het dorp werd in 1621 de Valterschans aangelegd om de Valtherdijk (de weg naar het klooster van Ter Apel) te verdedigen.
Volgens doctor J. Picardt (1600-1670), dominee, dokter en historicus te Rolde en Coevorden, zouden de straten van Coevorden zijn geplaveid stenen afkomstig van de ruïne van rijke hoogbeschaafde stad Hunsow. Hij stelde zelf een onderzoek in en vond een stratenpatroon van stenen. Deze legendarische stad gelegen tussen Borger en Valthe zou in 808 door de Noormannen zijn verwoest.
Exloo wordt voor het eerste genoemd in 1376. Exloo is een typisch Drents esdorp. Op een klein stukje nieuwbouw na is het een verzameling boerderijen, los opgesteld langs de straten. Een kerk ontbreekt; de Exlooërs kerkten in Odoorn. Het monumentale Bebingehoes uit 1722 is in 2017 afgebrand. Er tegenover ligt de schaapskooi met informatiecentrum. Vanuit deze schaapskooi vertrekt een schaapskudde naar het nabij gelegen Molenveld; een fraai heidegebied met jeneverbesstruwelen. Ook is Exloo bekend van het Internationaal Festival van Oude Ambachten.
Vakantiepark Puur Exloo
Terug naar beginpunt in Drouwen via Torenlaan en Hoofdstraat. Je kunt de route nog iets verlengen door vanaf Borger via knooppunten 94 en 86 terug te fietsen naar Drouwen.
De Appelbergen bij Glimmen vormen een aardkundig waardevol gebied. De voormalige functie als militair oefenterrein heeft eraan bijgedragen dat het ijstijdenlandschap hier nog steeds goed te zien en te beleven is.
De Appelbergen (Appèlbergen voor Groningers) bij Glimmen vormen een aardkundig waardevol gebied tussen Haren en Glimmen. Het kaartbeeld uit 1925 laat dit gevarieerde gebied goed zien. De voormalige functie als militair oefenterrein heeft eraan bijgedragen dat het ijstijdenlandschap hier nog steeds goed te zien en te beleven is. In dit relatief kleine gebied liggen veel verschillende elementen die iets vertellen over de ontstaanswijze van dit landschap. Al lopende tref je pingoruïnes, verstoven dekzandruggen en karrensporen uit de middeleeuwen aan. De voormalige functie als militair oefenterrein heeft eraan bijgedragen dat het ijstijdenlandschap hier nog steeds goed te zien en te beleven is. De route gaat langs 15 genummerde bordjes (zie routekaartje).
Het gebied de Appelbergen ligt op de Hondsrug, een complex van meerdere ruggen, die van noordwest naar zuidoost lopen. Zij zijn gevormd door het landijs aan het einde van de voorlaatste ijstijd, het Saalien (370.000 tot 130.000 jaar geleden). Aan het einde van deze ijstijd ontstonden op een aantal plekken aan de ijskaprand enkele relatief snel stromende ijstongen. Deze ijstongen stroomde met een snelheid van zo’n 6 km per jaar naar het zuidzuidoosten. Hierbij werd de ondergrond zijwaarts gestuwd tot een langgerekte rug, een stuwwal. De opgestuwde rug raakte deels bedekt met een dikke laag keileem. Vervolgens zijn er op en tegen de rug, gedurende de laatste ijstijd (het Weichselien, 115.000 jaar tot 10.000 jaar geleden), dekzanden afgezet en zijn er pingoruïnes ontstaan.
In het Holoceen, de periode waarin we nu leven, is het zand gaan stuiven en zijn er vennetjes ontstaan. Ook groeiden de pingoruïnes dicht met veen. Nog recenter, vanaf 3500 v Chr., had de mens grote invloed op het gebied en zijn er o.a. karrensporen en zandverstuivingen ontstaan. Kortom: er zijn veel processen geweest die dit gebied hebben gevormd tot wat het nu is!
Neem het pad vanaf het informatiebord naar het zuiden het bos in. Het kleine ronde watertje rechts van het pad is een vennetje. Een vennetje ontstaat wanneer de kale, droge en zandige bodem door de wind wordt weggeblazen tot op het grondwaterniveau. De grond is dan natter en daardoor zwaarder en de wind heeft er dan geen grip meer op. De laagte vult zich vervolgens met water en veen. Deze vennetjes zijn gevormd aan het eind van de laatste ijstijd, het Weichselien en het begin van het Holoceen.
Deze speelplek in de Appèlbergen is eigenlijk een restant van een klein stuifzandgebiedje boven op de Hondsrug. In het Weichselien is het zand, als dekzand, afgezet. Aan het begin van het Holoceen is het begroeid geraakt met bos. Door overbegrazing en houtkap vanaf de Middeleeuwen kwam het zand ‘bloot te liggen’ waarna de wind er grip op kreeg en het opnieuw verstoof.
Het pad loopt hier tussen hoge ruggen door. De lang-gerekte ruggen en laagtes zijn zogenaamde karrensporen. Gedurende de Middeleeuwen reed men van Groningen naar Coevorden en vice versa met karren en rijtuigen over de essen en heideterreinen. Doordat de bodem en vegetatie kapot werd gereden kon het zand uit het spoor opwaaien. Hierdoor kwam het karrenspoor wat lager te liggen, terwijl de strook ernaast met het verstoven zand werd opgehoogd. Dit ging door totdat het spoor niet meer bruikbaar was en ging men er naast rijden en ontstond een tweede spoor. Zo ontstonden de brede bundels karrensporen, die wel tot 500 m breed kunnen zijn. Hier in de Appelbergen moesten ze tussen de drassige delen van vennen en pingoruïnes door, waardoor de sporenbundel smaller is. Op het traject tussen Coevorden en Groningen vormden deze karrensporen de ‘snelwegen’ over de Hondsrug.
Vanaf deze locatie heeft u zicht op het Grote Veen, een moerasachtig terrein met een ronde vorm. Binnen de Appelbergen is dit een groot element. Het is echter nog onduidelijke of ontstaan is als ven of dat het van oorsprong een grote pingoruïne is. De mooie wal rondom lijkt op het laatste te duiden. Pingoruïnes zijn karakteristieke elementen voor de eindfase van het Weichselien. Ze ontstaan doordat zich in de bevroren ondergrond een ijsheuvel vormt, die later, toen het klimaat weer milder werd afsmolt en een laagte achterliet.
In beide gevallen is het element dus gevormd aan het einde van de laatste ijstijd, het Weichselien, zo’n 13.000 – 10.000 jaar geleden. Het veen wat er in groeit dateert uit het Holoceen, de veengroei startte zo’n 9.000 jaar geleden.
Dit is een relatief klein, diep en ‘schoon’ watertje met een brede ‘entree’. Wanneer de grootte wordt vergeleken met de andere vennetjes en de pingoruïnes kun je zien dat het echt een klein element is. Het ligt hoog op de Hondsrug en vertoont een steilrand aan de zijde van de Onner esch. Van oorsprong was het een heideterreintje. Pas op de kaart van 1954 staat het aangeduid als laagte. Het is daarom waarschijnlijk een zandwingat, dat recent is ontstaan door lokale zandwinning. De brede toerit werd waarschijnlijk gebruikt om de kar tot dicht bij het te winnen zand te rijden.
Wanneer je hier naar het noorden kijkt zie je dat het oppervlak hoger ligt. Het betreft de Onner esch en deze is al heel lang in gebruik als akkergrond. Een es is vaak van oorsprong al een hoog liggend stuk zandgrond (dekzand), dat in de loop van de tijd verder is opgehoogd met heideplaggen als bemesting. Zo ontstond een dikke, vruchtbare bodem: de esgrond. Als je naar het zuidoosten kijkt heb je weer een mooi uitzicht over het Grote Veen (excursiepunt 4).
De laagte aan de noordoostzijde van het pad is een pingoruïne. Wat je ziet is een laagte begroeid met pitrus, die in het centrale deel bestaat uit open water. De pingoruïnes dateren uit het Weichselien (zie excursiepunt 4).
Pingoruïnes kunnen erg diep worden en zijn vaak gevuld met veen. Deze pingoruïne is waarschijnlijk zo’n 4 m diep. De bovenste laag van het oorspronkelijke veen is grotendeels verdwenen door dat het veen er uit is gehaald, waarschijnlijk omdat het kon dienen als brandstof. De grote hoeveelheid pitrus duidt op een voedselrijk, verstoord milieu, wat waarschijnlijk wordt veroorzaakt door de ligging, tussen de akkers.
Over de hoogte van de Hondsrug en de Onneresch kijk je naar het Hunzedal. Dit brede dal is van oorsprong een laagte die gevormd is door een brede ijsstroom aan het einde van de voorlaatste ijstijd, het Saalien. De Hondsrug is de stuwwal die door deze ijsstroom werd opgestuwd. Ofschoon de verschillen in hoogte nog duidelijk aanwezig zijn, zijn ze veel minder groot dan van oorsprong: het Hunzedal is sterk opgevuld met zand, veen en klei en de Hondsrug is sterk geërodeerd in de loop van de tijd.
Een stukje van het veen van het Grote Veen is uitgegraven, omdat men vermoedde dat hier een aantal oorlogsslachtoffers begraven lagen. Ondanks dat men niets gevonden heeft, is ter nagedachtenis aan hen het monumentje opgericht.
Links van het pad ligt een dichtbegroeide laagte. Dit is een kleine pingoruïne die sterk aan het verlanden is en is dichtgegroeid met veen. Er is veel opslag van berken. Deze worden af en toe door de vrijwilligers verwijderd, zodat het Kleine Veen weer een open aanblik heeft.
De naam Leemweg verwijst naar aanwezigheid van keileem. De Hoge Hereweg is een van de oude verbindingsroute tussen Coevorden en Groningen. Ook hier lagen oorspronkelijk karrensporen waarlangs men reisde over de Hondsrug , tussen de vennen en pingoruïnes door (zie ook punt 3) De karrensporen zijn verder ontwikkeld tot de bredere en beter begaanbare Hoge Hereweg, die tot ver in de 19e eeuw de doorgaande route vormde. Momenteel is het niet meer dan een breed zandpad.
Het pad is een zandpad. Dit zand is in dit gebied afgezet aan het einde van het Weichselien, het betreft het zogenaamde dekzand. Na de ijstijd, zo’n 10.000 jaar geleden, werd het klimaat milder en startte de bodemvorming. In dekzand ontstaat bij het huidige klimaat een podzolbodem. Dit type bodem komt op veel plaatsen voor waar de grond bestaat uit schrale dekzanden, en in gebieden waar een neerslagoverschot is. De naam is van Russische oorsprong: pod betekent “onder” en zola betekent ‘as’. De naam is afgeleid van de grijze, askleurige, uitspoelingslaag die in veel podzolgronden goed zichtbaar is.
Het pad lijkt een ‘holle’ weg, met aan de westzijde de hoge gronden van de Glimmer esch.
Het sportveld is van oorsprong ook een pingoruïne, maar deze is in het verleden gedempt. Aan de rand van het sportveld, aan de westzijde hiervan is nog een rest van het ven aanwezig.
Het kleine ronde watertje is een vennetje, voor de beschrijving van de ontstaanswijze zie excursiepunt 1
Het oude zwembadterrein is nog te herkennen aan de bijzondere begroeiing; kleine heggetjes zijn uitgegroeid tot grote stuiken/bomen. Sommige oude structuurelementen zoals een rij met oude lindebomen, zijn nog herkenbaar aanwezig.
De wandelroute gaat langs 15 gemarkeerde bordjes.
De fietsroute Toer langs de boer neemt je mee naar vroeger én naar nu. Langs sporen van prehistorische landbouw, middeleeuwse boerendorpen, oude en nieuwe boerderijen, door het esdorpenlandschap, langs beekdalen, hoogveenontginningen, heidevelden en ruilverkavelingsgebieden. En je […]
Fiets je de route Toer langs de boer dan betekent dat genieten van het Drentse boerenland en de unieke plekjes die je er kunt vinden. Stap op de fiets en bezoek bijzondere locaties zoals het Kerkje van Van Gogh, hunebed de Papeloze Kerk, het meertje de Kibbelkoele en niet te vergeten de schitterende expositie Boeren op de Hondsrug in Museumboerderij De Nabershof in Emmen.
De boerenbedrijven Weitkamp en Hilhorst vind je in Noord-Sleen en kun je bezoeken. Wanneer je de beachvlag WELKOM buiten ziet staan is de boer telefonisch bereikbaar (nummer staat op het bord bij de locatie) om een rondleiding in het bedrijf te geven.
We hebben en mooie folder voor je samengesteld die je bij de Tourist Informatiepunten in de omgeving kunt ophalen. Een pdf van de folder kun je hier downloaden.
Vanaf de Nabershof ga je rechtsaf op het Noordeind richting het centrum van Emmen. Nog voor het kruispunt steek je de weg over naar de Langrafweg deze straat volg je en slaat aan het einde rechtsaf naar de Schietbaanweg langs de N381. Rechts zie je de bolle Emmeresch.
Volg de Schietbaanweg 1,5 km en ga rechtsaf bij bordje 41. Na een paar honderd meter heb je de gelegenheid om Hunebed D42 te bezoeken. Vervolg de weg en sla linksaf op de Sluisvierweg en vervolgens ga je over het Oranjekanaal rechtsaf het fietspad op, onder de N34 door. Na 1,7 km sla je linksaf naar De Hullen (niet bordje 35 volgen).
Na 500 meter heb je langs de Hullen de gelegenheid om het verhaal van de verdwenen boortoren te ontdekken in het Kraterbosje. Hierna blijf je de weg volgen en na 700 meter ben je aangekomen bij de eerste hotspot van de fietsroute!
Altijd al eens een kijkje bij de boer willen nemen? Dan is dit je kans. De familie Hilhorst en Weitkamp, beiden wonend op De Hullen en tevens buren, openen hun deuren voor het geïnteresseerde publiek. Samen vormen zij namelijk de nieuwe hotspot! Wanneer de rode vlag wappert ben je welkom om een kijkje te nemen op het erf van deze boeren. Hier zijn echter wel een aantal regels aan verbonden: Bel het nummer wat is aangegeven op het informatiebord. Hiermee laat je weten dat je interesse hebt om even een kijkje te nemen. Wil je alleen even uitrusten aan de informatietafel van de boeren dan hoef je niks te laten weten en kun je rustig gaan zitten en genieten van de omgeving.
Vervolg de weg en ga rechtsaf op De Hullen (bij de t-splitsing rechtsaf). Na 1,7 km ga je rechtsaf op ’t Haantje. Hierna ga je linksaf en langs het Bosbad het Sleenerzand in. Aan je linkerzijde tref je de Kibbelkoele. Bij de splitsing met ANWB paddenstoel 62753 ga je links en blijf dit fietspad volgen. Steek de drukke N376 over en ga rechtsaf (noord) op het fietspad langs de N376.
Na 1,4 km kun je hunebed “De Papeloze Kerk” bezichtigen. Op de informatieborden staat aangegeven hoe je hier kunt komen. Vervolg het fietspad nog 400m langs de weg en sla dan linksaf op de Schapendijk (grote steen Sleenerzand). Volg de Wolvenspoor route tweemaal, na 700 meter weer naar het zuiden.
Fiets in zuidelijke richting door het Sleenerzand, richting knooppunt 33. Na 1 km zie je de Galgenberg (grafheuvel). Hier kun je je fiets parkeren voor een bezoek aan het laatste overgebleven stuk van de Celtic Fields in het Sleenerzand; op een van de informatie borden staat aangegeven hoe je daar kunt komen.
Vanaf knooppunt 33 fiets je onder de N33 door naar knooppunt 07. Hier ligt Elsie’s steen, een zwerfkei en de oude markegrens tussen Sleen en Zweeloo. Een steen met een verhaal. Vanaf hier rechtsaf naar knooppunt 67 in Zweeloo.
Vlak voor Zweeloo Zweeloo tref je aan de rechterzijde het kerkje dat Van Gogh ooit heeft geschilderd, zeker de moeite waard om even af te stappen en te bezichtigen. Vervolgens ga je rechtdoor en sla vervolgens linksaf naar de Hoofdstraat. Deze weg wordt na de brug de Aelderstraat. Deze weg blijf je volgen richting knooppunt 68, Oud Aalden.
Na 1 km, wanneer je bijna Aalden uitgaat ga je bij de ANWB paddenstoel linksaf naar knooppunt 68. Hier kun je genieten van het authentieke esdorp Oud Aalden met Saksische boerderijen. Vervolg de weg Oud Aalden en ga rechtdoor richting knooppunt 67. Eenmaal op de Koemarsdrift ga je rechtsaf en via de Hormaatsdijk richting Benneveld. Bij de ANWB paddenstoel 24925 sla je linksaf.
Bij de ANWB paddenstoel 24924 ga je rechtsaf naar Benneveld, richting knooppunt 72. Deze weg volg je 3km. Aan je rechterzijde kun je genieten van het prachtige uitzicht over de hooilanden langs de Westerstroom. Vanaf knooppunt 72 volg je de route naar 08 in Sleen.
Wanneer je bent aangekomen in Sleen vervolg je de weg over de Schaapstreek en fiets je langs de brink en kerk van Sleen. Volg hier route richting 07 en ga linksaf naar de Groningerweg bij de ANWB paddenstoel 23345. Blijf op de Groningerweg tot en met de Zweeloërstraat (Sla niet linksaf naar route 07).
Aangekomen op de Zweeloërstraat ga je rechtsaf. Als je de hunebedden D50 en D51 wilt bezoeken sla je na enkele meters linksaf waar de hunebedden worden wordt aangegeven.
Na 500 meter kun je een bezoekje brengen aan de prachtige molen van Noord-Sleen, Albertdina. Draai vervolgens om, om via de Binnenweg naar de Emmerstraat te fietsen richting knooppunt 14. Vanaf hier volg je de route 15 richting Westenesch.
Nadat je knooppunt 15 bent gepasseerd, volg je de route naar knooppunt 19 waar je het kanaal weer oversteekt. Aan je linkerzijde zie je een Kazemat in het midden van een weiland. Het lijkt op een oud trafo hokje, echter is dit een overblijfsel uit de tweede wereldoorlog en maakte deel uit van een verdedigingslinie. In Westenesch kan je hunebed D44 bezichtigen.
Vanaf knooppunt 19 fiets je verder richting knooppunt 21. Eenmaal aangekomen op de Hondsrugweg sla je linksaf om zo weer terug te keren bij de Nabershof. Hier kan je de route afsluiten met een bezoekje aan het langgraf (hunebed D43) of koffie in de tea room van het museum.
Korte wandeling over Kampsheide, rijk aan archeologische en cultuurhistorische resten.
Dit is een route van het Drentse Landschap. Kampsheide is het oudste terrein van Stichting Het Drentse Landschap, gekocht in 1948. De wandeling gaat door en rond Kampsheide en brengt je langs heideveldjes, kletsnatte stukken heide, een ongelooflijk mooi ven, schitterende jeneverbesstruwelen, strubben, een fraaie es met een hunebed, meer dan vijftig grafheuvels, drasse madelanden in een oud beekdal, oude eikenbossen, beukenbossen en houtwalletjes. Heel Drenthe in twee uur, kom daar ergens anders maar ’ns om…Ook krijg je een prachtig uitzicht over het Deurzer Diep! Zie ook Kampsheide van eindjeomindrenthe.nl voor een gedetailleerde beschrijving.
Kampsheide ligt tussen de es van Balloo en het beekdal van de Drentsche Aa. De omgeving van Kampsheide vormt een stukje Drenthe in het klein. In het gebied zijn alle, voor het Drentse landschap zo kenmerkende, elementen bij elkaar te vinden. Het terrein is rijk aan archeologische bewoningssporen, zoals grafheuvels en restanten van prehistorische akkers (celtic fields). Ook ligt er vlakbij een hunebed. Op Kampsheide is een groot ven en er zijn oude Jeneverbesstruiken aanwezig.
Het eigenlijke Kampsheide maakte deel uit van Landgoed Kamps. De boerderij Kamps is in oorspronkelijke vorm herbouwd nadat het monumentale pand in 2012 door brand verloren ging. Op Kamps liggen oude akkers met houtwallen die gemaakt zijn om het vee tegen te houden. Al voor 1900 werden deze akkers ingeplant met bos, maar de omtrekken zijn nog goed herkenbaar. Ook de resten van andere middeleeuwse hoeven zijn nog te herkennen, zoals het prachtige esje van Lantinge (punt 8). Het informatiebord bij de parkeerplaats geeft een uitstekende uiteenzetting over de lange historie van dit gebied.
Zie ook het filmpje op Youtube
De Romeinen deden stukken van de Bijvoet plant in hun sandalen omdat ze dan minder last hadden van vermoeide voeten. De bladeren bevatten een vluchtige olie die in aanraking met warme voeten verdampt, hetgeen een verkoelend […]
Bijvoet (Artemisia) is een algemeen voorkomende, zomerbloeiende plant. De Nederlandse naam herinnert aan een Romeins gebruik. De Romeinen deden bladeren van deze plant in hun sandalen zodat ze dan minder last zouden hebben van vermoeide voeten. De bladeren bevatten een vluchtige olie die in aanraking met warme voeten verdampt, hetgeen een verkoelend effect heeft.
De Latijnse naam Artemisia verwijst naar de godin Artemis. De volksnaam ‘moeder aller kruiden’, spreekt voor zichzelf. Het kruid werd in de volksgeneeskunst ingezet tegen vrouwenziekten. Op sommige bladeren zitten galappeltjes. De gelukkige vinder daarvan kan er, volgens een oud bijgeloof, vanuit gaan dat hem een grote schat ten deel valt.
De ANWB wandelroute ‘Het Bijvoetpad’ start bij het Hunebedcentrum in Borger. Onderweg kun je bij het Hunebedcentrum, of in Drouwen of Borger wat eten en drinken. De route is bewegwijzerd aan de hand van witte zeshoekige bordjes met bruine opdruk.
Zie ook deze link naar de website van Drenthe.nl
Zie ook deze link naar de ANWB wandelroute.
Het Hunebedcentrum zet u op het spoor naar de prehistorie. Naar de tijd dat de eerste boeren zich in Drenthe vestigden. Deze boeren bouwden de indrukwekkende stenen grafmonumenten waarvan de restanten nu nog steeds in het Drentse landschap zijn te bewonderen. Er staan er nog 54 en het grootste staat pal naast het Hunebedcentrum. In dit museum wordt het verhaal verteld over deze mysterieuze Megalitische graven en het volk dat ze heeft gebouwd. Er wordt ingegaan op vragen als: wie heeft ze gebouwd en hoe, maar vooral ook waarom ze zijn gebouwd. Het Hunebedcentrum organiseert regelmatig speciale activiteiten zoals exclusieve tentoonstellingen, markten, wandelingen, kinderactiviteiten, enzovoort.
Borger is de ‘Hunebedhoofdstad’ van Nederland dankzij de aanwezigheid van een flink aantal van de 54 Drentse hunebedden. De eerste boeren in Drenthe waren de Hunebedbouwers. Van hun ruim 5.000 jaar oude graven komen we er zes tegen: één bij Borger en vijf bij Bronneger. De naam die de archeologen aan de bouwers van deze graven hebben gegeven is de Trechterbekercultuur.
Deze naam danken ze aan het vervaardigen en gebruiken van trechtervormige potten. Het grootste hunebed van Nederland is 22,5 meter lang.
Het Drouwenerzand is een uitgestrekt bos- en heidegebied tussen Drouwen en Gasselte. In dit gebied ligt een stuifzandgebied. Deed men er vroeger alles aan om het stuifzand aan banden te leggen, nu is het beheer erop gericht om het stuifzand te behouden. Een markante boom in het heidegebied is de jeneverbes. Landelijk gezien is de jenever bes een zeldzame verschijning, in Drenthe komt de boom nog regelmatig voor. De bessen worden gebruikt voor het maken van jenever: vandaar de naam jeneverbes.
Een oude legende wil, dat er ooit in Drenthe een hoogbeschaafde stad heeft gelegen, gebouwd door reuzen, en later door mensen bewoond. De Noormannen zouden de stad in 809/810 hebben verwoest. Deze stad wordt Hunsow genoemd en vanaf 1660 is er gezocht naar sporen van dit verdwenen Drents Utopia. Gezocht werd in de omgeving Exloo-Valthe. De aanwezigheid van veel celtic fields heeft deze legende ondersteund. Landbouwer Hingstman uit Bronneger, amateurarcheoloog, beweert echter dat Hunsow op zijn landerijen moet hebben gelegen. Onbetwist is dat er sporen zijn gevonden van een nederzetting uit de Romeinse tijd. Het bebouwde-kombordje “Hunsow” is echter nooit ontdekt.
Bij de voormalige draaibare spoorbrug en het brugwachtershuis loopt de route over het voormalige tracé van de Noordooster-Lokaalspoorweg in de richting van de halte Drouwen. Deze spoorweg werd in 1905 aangelegd als onderdeel van het traject Emmen-Stadskanaal. Er kwamen stations in Buinen, Gasselternijveen en Drouwen. De straat langs de huizen heet nog steeds de Spoorstraat. Een boerderij met bierreclame aan de gevel verraadt het voormalige stationskoffiehuis. Aan het vervoer kwam in 1964 een eind.
Hier heb je een prachtig uitzicht op het stroomdal van de Hunze. De oude rivier de Hunze vormt de oostgrens van de Hondsrug. Het hoogteverschil is op sommige plaatsen meer dan 20 meter.
Voor de Tweede Wereldoorlog leefde er in Borger een kleine Joodse gemeenschap. Naast een eigen kerkhofje bezaten ze ook een synagoge. Op de begraafplaats valt de joodse jaartelling op de grafstenen op (bijvoorbeeld 5 Siwan 5675 = 18 mei 1915). Na de oorlog is er van de joodse gemeenschap in Borger niemand teruggekeerd. De hoge beuken rond het begraafplaatsje vertellen een triest verhaal.
De Drentse schrijver Harm Tiesing leefde van 1853 tot 1936. Zijn meer dan 100 titels omvattende oeuvre handelde over uiteenlopende onderwerpen uit het dagelijks leven. In het politieke en sociale leven van Borger nam hij eer voorname plaats in.
De toren, opgetrokken uit kloostermoppen en rustend op een fundering van zware veldkeien, dateert uit de 14e eeuw en is 27 meter hoog. De in 1949 geplaatste klok verving een klok uit 1501. De ouderdom van het uurwerk wordt geschat op ruim 300 jaar. Het bouwjaar van de kerk is niet meer te achterhalen. Wel is bekend dat deze kerk was gewijd aan Sint Willebrordus en dat in 1666 de Ridderschap van Eigenerfden 150 Carolus gulden beschikbaar stelde voor de restauratie van dit gebouw. Het rooster, dat het kerkerf scheidt van de Hoofdstraat, belette loslopende varkens het kerkhof te betreden. In de volksmond heette het, dat het rooster de duivel met zijn bokkepoten moest weren.
Deze wandeling voert door de mooiste stukjes natuur en ijstijdenlandschap bij Exloo. Onderweg leer je over de invloed van de ijstijden in dit gebied.
Met deze wandeling van 7,5 kilometer door bossen, heidevelden en stuifzand, langs hunebedden en akkers tussen Exloo en Odoorn maak je een tijdreis van 470.000 jaar. Je ziet indrukwekkende overblijfselen van de ijstijden en de raadselachtige Leewal die door het landschap kronkelt. Een tijdsbalk geeft veel informatie over de historie van het Hondsruggebied.
Ook bij deze route is een app beschikbaar. Met 360-gradenfilmpjes, animaties en opdrachten beleef je die historie van heel dichtbij en krijg je veel informatie over het ontstaan van het gebied, over droogdalen en over de wolharige mammoet en de sabeltandtijger die hier hebben geleefd.
Wil je het Leewal Tijdreisroute lopen met de app?
Voor Apple: download De Hondsrug Hunzebosroutes vanuit de App store
Voor Android: download De Hondsrug Hunzebosroutes vanuit de Playstore
Of scan onderstaande QR-code om de route(s) te downloaden:
Tip: neem een VR-bril mee. Dan kom je nóg dichterbij.
De route is bereikbaar vanaf twee startpunten:
Wandeling met speeltoestellen over de ijstijdheuvels in het Hunzebos
In het sprookjesachtige Hunzebos ligt het Sabeltandtijgerspoor: een avontuurlijke speelroute voor kinderen. De tocht door het bos is ongeveer 2 kilometer waarbij je op avontuur gaat langs het spoor van de sabeltandtijger. Het spoor slingert over heuvels uit de ijstijden. Je springt, klimt, zwiept met de kabelbaan naar beneden, balanceert op een touwbrug en beleeft nog veel meer! Onderweg kun je spannende games doen met de app. Ben jij slimmer, sterker of sneller dan de sabeltandtijger?
Honden zijn toegestaan (mits aangelijnd).
Wil je het Sabeltandtijgerspoor lopen met de app?
Voor Apple: download De Hondsrug Hunzebosroutes vanuit de App store
Voor Android: download De Hondsrug Hunzebosroutes vanuit de Playstore
Of scan onderstaande QR-code om de route(s) te downloaden:
Tip: neem een VR-bril mee. Zo kom je nóg dichterbij.
Er zijn twee startpunten:
Vanaf beide locaties kun je de bordjes met de sabeltandtijger volgen voor de route.
De route is niet geschikt voor rolstoelen, scootmobiels en kinderwagens.
Het startpunt van de route is bij het kruispunt Leewalweg – Exlooërzandweg, Lat/Long 52°52’11.2″N 6°51’54.6″E, coördinaten 52.869783, 6.865152, maar je kunt ook aan de kant van het Fletcher Hotel beginnen.
De route is aangegeven door de pootafdrukken van de Sabeltandtijger.
Een spannende fietstocht langs de mooiste stukjes van de Hondsrug.
Je kunt deze route op ieder gewenst punt beginnen. Bepaal met behulp van de Steenmannetje op fietse-app welk punt het dichtst bij jouw locatie is en ontdek De Hondsrug! Deze app kun je gratis downloaden in de app store. Iedere fietsroute neemt je mee langs een aantal bijzondere plekken. Op deze plekken krijg je een opdracht of werp je door middel van VR een blik in het verleden. DE VR bril kan je onder andere verkrijgen bij de Toeplah leden Camping De Berken, Camping de Sparrenhof, of Camping De Lente van Drenthe in Gasselte. De routebeschrijvingen geven een beeld van waar de route jullie langsbrengt. Altijd handig! Let op: het startpunt van de route kan afwijken van het startpunt op de kaart!
Dit is één van de vijf interactieve Steenmannetje fietsroutes die je met de Steenmannetje op Fietse app kunt doen.
‘T Nije Hemelriek, Gasselte
Ervaar samen met familie, vrienden of collega’s een bijzondere ‘groene’ excursie op de Hondsrug met Eko-Tours. Rij zélf in een 100% elektrische terreinwagen en geniet van het mooie Drentse landschap. Beleef met Eko-Tours een bijzondere ontdekkingsreis.
Ervaar samen met familie, vrienden of collega’s een bijzondere ‘groene’ excursie op de Hondsrug met Eko-Tours. Rij zélf in een 100% elektrische terreinwagen en geniet van het mooie Drentse landschap.
Beleef met Eko-Tours een bijzondere ontdekkingsreis langs al het moois in dit UNESCO natuurgebied! Onze gids heeft een mooie excursie voor je uitgestippeld en samen bezoek je de vele bezienswaardigheden, de prachtige natuur en de mooiste plekjes.
Je mag zélf rijden in de 100% elektrische Eko-Explorer© en de gids leidt je door onze bossen over kleine weggetjes, bospaden en zandpaden. En door de fluisterstille elektromotor van deze terreinwagen geniet je optimaal van de rust in de natuur.
Eko-Tours is een ideaal familie-avontuur of uitstapje met vrienden. Samen een heerlijke ochtend of middag genieten van de natuur en vele bezienswaardigheden tijdens de tocht. Ook voor minder mobiele gasten is Eko-Tours dé kans om weer eens te genieten van de prachtige natuur.
Meerdere keren per week organiseert Eko-Tours diverse avontuurlijke excursies met verschillende thema’s en routes vanaf de startlocatie midden in het bos van Exloo. Zoals het natuur-avontuur ‘Ontdek Drenthe’, een speciale Hunebedden-tocht of de exclusieve Geopark Hondsrug excursie.
Zie onze website voor meer informatie over de excursies en de kalender om meteen een excursie te boeken: www.eko-tours.nl
Prachtig gelegen bij recreatieplas De Kleine Moere in Grolloo vind je Joytime Vrijetijdsactiviteiten. Onderdelen van Joytime zijn een Outdoor Belevingspark (nieuw), Klimpark Outdoor Grolloo en groepsactiviteiten.
Avontuurlijk Gees, op safari in stoere landrover met af en toe een ‘uitstapje’ te voet in het beekdal landschap rondom de Geeserstroom. Een adembenemend avontuur in de omgeving van Gees, Hooge Stoep en Mepper […]
Vanuit onze boerderij in het dorpje Gees bieden wij u een unieke mogelijkheid om gedurende een week of weekend een trektocht door Drenthe te maken met een compleet ingerichte huifkar.
Beelden in Gees biedt vele mogelijkheden voor een bedrijfsuitje, het vieren van een verjaardag of een familie-reünie.
Al meer dan 30 jaar is Versteend Leven in Drouwen, op de rand van de Hondsrug en de Hunzevallei, een begrip in Nederland en ver daarbuiten. In de expositieboerderij vind u een groot assortiment […]
Maak met familie, vrienden of colleg’s een leuke tocht in nostalgische 2CV, de lelijke eendjes. Ervaar onderweg Drenthe met prachtige plekjes om uit te stappen. Aan de hand van foto’s wordt de route ontdekt […]
De schaapskudde van het Balloërveld is met 400 Drentse heideschapen de grootste kudde van Drenthe. Dagelijks trekt de herder met de kudde het heideveld op. Op het informatiepaneel bij de schaapskooi wordt iedere dag […]
De Tuin van de Tijd is een park van 1 ha waarin u een reis maakt door de tijd. In een weelderige bosrijke tuin loopt u langs spiegelsculpturen, waarin u het verglijden van de […]
In het hart van het beschermde Dorpsgezicht Oud Aalden treft je deze pannenkoeken boerderij aan. In een prachtige Saksische boerderij. Bij een knappend haardvuur kun je kiezen uit heel veel verschillende soorten pannenkoeken.
In het natuurrijke Drenthe, nabij Emmen, Assen, Borger en Stadskanaal, midden op de Drentse Hondsrug, verscholen tussen heidevelden en bossen, ligt ons prachtig gelegen Hotel Restaurant. De ambiance en de gastvrijheid, de heerlijke gerechten […]
Ons sfeervol a l a carte restaurant heeft een Amerikaanse/Franse keuken. Er is voor elk wat wils. Onder de rubriek menukaart kunt u onze gerechten bekijken. Bij ons kunt u ten alle tijden binnen […]
De Rietschans is een gastvrij en verrassend veelzijdig horecabedrijf met een groot terras aan het water, een à la carte restaurant met open keuken en een aanlegsteiger.
Rikus is een thuis voor iedereen die van rust, natuur en culinair genieten houdt. Rikus is letterlijk verbonden met buiten. Bij Landhuishotel Restaurant Rikus ligt een hectare moestuin waarop wij de Groenten van Rikus […]
In Emmen en inmiddels ver daar buiten is Café Groothuis een begrip. Het Café bestaat al meer dan 100 jaar! Naast een uitgebreide menukaart met heerlijke ambachtelijk bereide gerechten biedt Groothuis nog zoveel meer.
Bistro LUF is een prachtige bistro gelegen in Gasselte. Bistro LUF biedt een helehoop mogelijkheden voor een leuke, gezellige en vooral lekkere middag/avond. Zo zijn er onder andere High Tea’s Bufetten, Tapas en nog […]
Het nieuwe à la carte menu heeft weer heerlijke seizoensspecialiteiten. Een niet te versmaden hertenbiefstuk, in honing en tijm gemarineerde varkenslende, en nog veel meer….
Eeserhof, een heus familiebedrijf, met mooie terrassen, een sfeervolle brasserie, een gezellig restaurant en 18 ruime hotelkamers.
Kom genieten van echte Drentse gastvrijheid en gemoedelijkheid!
De kamers van Eeserhof zijn deels gelegen op de begane grond, deels op de eerste verdieping. De kamers op de begane grond hebben een eigen terrasje. De kamers op de eerste verdieping een Frans balkon.
Eeserhof is een rolstoelvriendelijk bedrijf, beschikt over een mindervalidentoilet en heeft een aantal kamers ingericht voor mindervaliden.
Adres: Dorpsstraat 2, 9536 PD Ees
Website: https://www.hotel-eeserhof.nl/
E-mail: info@hotel-eeserhof.nl
Telefoon: +31 (0) 599-238 638
Ben je op zoek naar een gezellig eetcafé in het centrum van Groningen? Wij ontvangen je graag voor een kopje koffie, een gezellige lunch op ons terras, een heerlijk diner of gewoon voor een […]
Wij zijn gek op kip en bier, vandaar ook dat je bij ons een grote kippengrill in de keuken vindt en zelf je biertjes mag tappen aan de taptafel.
Taveerne Rabenhaupt behoort tot de Martini Hotel Group.
Gedempte Zuiderdiep 7
9711 HA, Groningen
+31 (0)50 820 02 90
reserveren: reserveringen@taveernerabenhaupt.nl
website: https://www.taveernerabenhaupt.nl/
Kom genieten van echte Drentse gastvrijheid en gemoedelijkheid!
De kamers van Eeserhof zijn deels gelegen op de begane grond, deels op de eerste verdieping. De kamers op de begane grond hebben een eigen terrasje. De kamers op de eerste verdieping een Frans balkon.
Eeserhof is een rolstoelvriendelijk bedrijf, beschikt over een mindervalidentoilet en heeft een aantal kamers ingericht voor mindervaliden.
Adres: Dorpsstraat 2, 9536 PD Ees
Website: https://www.hotel-eeserhof.nl/
E-mail: info@hotel-eeserhof.nl
Telefoon: +31 (0) 599-238 638
Wij zijn gek op kip en bier, vandaar ook dat je bij ons een grote kippengrill in de keuken vindt en zelf je biertjes mag tappen aan de taptafel.
Taveerne Rabenhaupt behoort tot de Martini Hotel Group.
Gedempte Zuiderdiep 7
9711 HA, Groningen
+31 (0)50 820 02 90
reserveren: reserveringen@taveernerabenhaupt.nl
website: https://www.taveernerabenhaupt.nl/
Onze herberg ligt midden in het pittoreske dorpje Anloo. Anloo is bekend vanwege de Magnuskerk en de prachtige omgeving midden in het Drentsche Aa gebied. Wij bieden leuke arrangementen met fiets en wandelroutes.
U wilt genieten van een heerlijke vakantie in een rustige omgeving, dan bent u bij ons aan het juiste adres. Het prachtige brinkdorp Valthe, gelegen op de Hondsrug, is een ideale omgeving voor wandelaars […]
Sinds het pand in 1969 werd herbouwd na een grote brand is er, behalve de naam, veel veranderd. Restaurant Hotel Bieze zoals u het nu ziet is geopend op 28 maart 2015.
Landal De Bloemert combineert het beste van 2 provincies: de Drentse heidevelden en het Groningse Zuidlaardermeer. Het park vormt dan ook een ideale uitvalsbasis voor watersportactiviteiten of prachtige fiets- en wandeltochten.
B&B Bonnen 43 in Gieten; een wereldplek in Drenthe! De B&B is gevestigd in het tuinhuis achter onze historische boerderij uit 1640. Er zijn geen andere gasten, dus volop privacy. Vanaf het eigen terras […]
Midden in de Drentse bossen aan de Hoofdstraat 5 te Schoonloo ligt Bed en Breakfast de Strubben. De B&B bevat uit twee zit- en slaapkamers met twee aparte bedden en 1 zit- en slaapkamer […]
De B&B heeft twee kamers die zich op de begane grond, in het voorhuis van de woonboerderij bevinden. De 2-persoonskamers hebben eigen sanitair (douche, toilet en wastafel, handdoeken zijn aanwezig). Het ontbijt wordt op […]
Website www.bungalowparkermerzand.nl www.ermerzandrecreatiepark.nl
Midden op de Drentse Hondsrug, aan de rand van het prachtige natuurgebied “het Drouwenerzand”, met bos, heide en zandverstuiving, vindt u onze gemoedelijke familiecamping. Vanaf de camping zijn er talloze mogelijkheden om te wandelen […]
De Lente van Drenthe is een vrolijke en gezellige camping op de Drentse Hondsrug. Kleurrijk, gezellig en boordevol vogeltjes in mooie huisjes. Voor jong en oud valt er genoeg te beleven. Heerlijk fietsen en […]
Camping met verharde camperplaatsen, dag= en seizoenplaatsen en diverse verhuur mogelijkheden. Trekker en paardentram; arrangementen, trouwvervoer, …
Op zoek naar een comfortabel vakantiehuisje in een rustige en groene omgeving? Dan is dit ‘Daalders Plekje’ echt iets voor u! Een vier tot zes persoons vakantiebungalow in Oosterhesselen op het kleinschalige park ‘de […]
De Kwartjesberg in het dorpje Drouwen is een groepsaccommodatie dat bestaat uit twee aparte accommodaties. Het geheel is in de afgelopen jaren helemaal opgeknapt door het gastvrije eigenaarsechtpaar Charlotte en René van Wijk, dat […]
In het natuurrijke Paterswolde, op steenworp afstand van de stad Groningen, ligt dit romantische 4-sterren hotel. In Familiehotel Paterswolde, met meer dan 120 jaar historie, zult u echte Groningse gezelligheid ervaren.
Gastvrij Drentenieren in een omgeving vol rust en natuur. Herberg De Hondsrug – een sprookje in het land van Bartje! Dat en nog veel meer staat geschreven in ons gastenboek. Herberg De Hondsrug is […]
Te midden van prachtige natuurgebieden als De Hondsrug, Nationaal Park Drentse Aa en de boswachterijen van Gieten, Borgen en Anloo ligt het veendorp Gasselternijveen. Het dorp heeft een aantal winkels zoals een bakker, slager […]
Boerderij het Stroomdal is een rietgedekte boerderij met 6 slaapkamers. De boerderij is verdeelt in meerdere ruimtes met centraal de gezellige en sfeervolle groepsruimte. De boerderij is zeer geschikt van 10-20 personen. De zeer […]
Aan de rand van boswachterij Schoonloo in Drenthe ligt camping ‘De Bosrand’: een karakteristieke boerderij die volledig in bedrijf is (melkvee). Sinds de jaren zestig woont de familie hier en houdt sindsdien ook een […]
Tijdens uw vakantie of weekendje weg biedt de camping u talloze mogelijkheden: Voor kinderen is het erg leuk (en leerzaam!) om dicht bij de dieren te zijn. Bijvoorbeeld de koeien ophalen uit de wei en kijken bij het melken, de kalfjes voeren en het verzorgen van de pony’s.
Camping ‘De Bosrand’
Familie J. Eisses
Ellertsweg 9
9535 TA Ellertshaar
Tel.: +31 (0) 599 28 73 46
Mobiel: +31 (0) 6 21 53 29 99
E-mail: info@debosranddrenthe.nl
Website: http://www.debosranddrenthe.nl/
Camping ‘De Bosrand’ is aangesloten bij de ANWB, ACSI, VVV en VeKaBo.
Ben je klaar met het samenstellen van jouw OerToer?
Wil je de huidige selectie van je OerToer wijzigen dan zijn dit aanbevolen suggesties voor:
