Met Vincent van Gogh rond Zweeloo

• 35 KM
• 3 uur

‘Wou u eventjes vertellen van een tochtje naar Zweeloo, het dorp waar Liebermann lang gelogeerd heeft en studies heeft gemaakt voor zijn schilderij.’ Zo begint Vincent van Gogh zijn brief aan zijn broer Theo. Vincent reed met herbergier Scholte mee op een boerenkar. Van Gogh was één van de vele kunstenaars die naar het Hondsruggebied reisde, op zoek naar de schoonheid van het Drentse landschap. Met deze fietsroute bij de hand kunt u Vincent ‘vergezellen’ langs zijn tocht in en om Zweeloo.

Het Van Gogh Huis
Het Van Gogh Huis is het enige, voor publiek toegankelijk huis in Nederland, waar Vincent heeft gewoond en gewerkt. Wanneer je het huis bezoekt krijg je een persoonlijke rondleiding, bezoekt u de gelagkamer en de slaapkamer van Vincent en krijgt een mooie film te zien. In de winkel vind je leuke cadeautjes. In de ontvangstruimte bevindt zich de expeditiepoort ‘Kunstenaars op de Hondsrug’. De verhalen van de negen hotspots binnen deze verhaallijn worden uitgelicht om de bezoeker een indruk te geven van wat het onderwerp is op deze locaties.

Startpunt

Het Van Gogh Huis

• Van Goghstraat 1
  7844 NP Veenoord
• +31 (0) 591 555 600

Knooppunten route

1Startpunt: Het Van Gogh Huis

Onderweg kom je de brug tegen die Van Gogh schilderde. Op deze plek staat ook een lijst. Als je door de lijst heen kijkt, zie je wat Van Gogh ook zag.

2Erm

Wist je dat Van Gogh deze route ook heeft genomen?

3Oldengaerde

Oude weg
Dit is een zeer oude weg, deel van de vroegere verbinding tussen Coevorden en Groningen, waarlangs de heerlegers trokken. Heirweg nummer 36 (links) is het voormalige armenhuis van de Diaconie van de Hervormde Kerk van Sleen. Ernaast ligt een enorme zwerfkei.

Korenmolen De Hoop
De Hoop is een korenmolen in het Drentse dorpje Sleen. De molen werd in 1914 gebouwd met behulp van onderdelen van molen De Gunst uit Amers- foort. De Stellingmolen verving een grondzeiler die eerder dat jaar was afgebrand. In de periode 1953-1956 en in 1976 werd de Korenmolen gerestaureerd. De Hoop is uitgerust met een koppel maalstenen. Als de wimpel uithangt is de molen te bezichtigen.

4Schultestraat Sleen

Kerk in Sleen
De Hervormde kerk is in het begin van de vijftiende eeuw gebouwd. De toren, met een hoogte van 59 meter en 37 centimeter boven het maaiveld, is de hoogste kerktoren van Drenthe. In 1867 brandde de toren door blikseminslag uit. Door geldgebrek kwam er pas in 1923 een nieuwe spits op de toren. Van Gogh schrijft hierover: ‘werden een ouden stompen toren op een kerkhofje met aarden wal en beukenheg’

5Menso Altingstraat, Sleen

De Molen van Noordsleen
De molen Albertdina in Noord-Sleen is een zogenaamde grondzeiler. De molen werd in 1906 gebouwd met gebruikmaking van de afgebroken korenmolen Apollo uit het Groningse Usquert. Dit ter vervanging van een molen die op dezelfde plek in 1904 was gebouwd en die was afgebrand. Thans heeft de molen Oudhollands opgehekte roeden met zeilen en een lengte van drieëntwintig meter. De molen is ingericht met één koppel maalstenen en maalt af en toe op vrijwillige basis. De huidige eigenaar is de gemeente Coevorden.

6De Elsiessteen

De Elsiessteen
Over deze Elsiesstien wordt het volgende verhaal verteld. Lang geleden reden twee boerenwagens met een aantal mensen door het heideveld in de richting Noord-Sleen. Er dreigde onweer en in de verte werden al bliksemschichten waargenomen. Plotseling steigerde het paard van de voorste wagen. De boer kon het paard nog net op tijd tot bedaren brengen en reed verder. Op dezelfde plek begon ook het paard van de tweede wagen te steigeren. De voerman sprong van de wagen en greep het paard bij het hoofdstel. Bij het licht van een bliksemflits zag één van de vrouwen op de tweede wagen wat vreemds aan de kant van de weg liggen. Er werd halt gehouden en het bleek een jonge vrouw te zijn, badend in het bloed. Ze zal ongeveer twintig jaar zijn geweest. Ze was knap en had lang zwart haar. Een mes stak in haar borst… De schulte van Sleen werd gewaarschuwd en die kwam al spoedig met assistentie. Het lijk lag juist op de grens tussen de marken van Zweeloo en Sleen. Waar was nu de moord gepleegd? Niemand kende de jonge vrouw. Bij verdere naspeuringen bleek dat een boer uit Aalden kon vertellen dat de vrouw Elsie heette. Zij had bij hem haar nood geklaagd en hij had haar uit medelijden verzorgd. Ze kwam helemaal uit Gelderland en was met reizende goochelaars naar deze streek gekomen. De moordenaar is niet gevonden, maar Zweeloo en Sleen wilden de kosten van het begraven van het lijk op elkaar afschuiven. De drost besliste tenslotte dat de vermoorde vrouw zou worden begraven op het kerkhof van Zweeloo op kosten van de Slener marke. Op de plaats waar het lijk werd gevonden is later deze Elsiesstien geplaatst, als scheidingsteken tussen de beide marken.

7De Prinses van Zweeloo

De Prinses van Zweeloo
Uitzonderlijk rijke graven uit de vroege middeleeuwen zijn maar weinig gevonden in Drenthe. Daarom is het graf van ‘de prinses van Zweeloo’ zo bijzonder. De grafvondsten zijn te bezichtigen in het Drents Museum.

Het Torentje van Zweeloo
Dit torentje is gedekt met houten schaliën. Voor de ingang van de kerk ligt een heidense offersteen. Over dit kerkje schrijft Van Gogh: ‘ik kwam voorbij een oud kerkje, net precies l’Eglise de Greville van het schilderijtje van Millet van Luxemburg; hier kwam in plaats van het boertje met de spade van dat schilderij, een herder met een koppel schapen langs de hegge. In ’t fond zag men niet het doorkijkje op de zee, doch alleen op de zee van jong koren, de zee der voren in plaats van die der golven.’

8Kerkje van Zweeloo

Van Gogh hoopte hier Max Liebermann te ontmoeten. Deze was echter reeds vertrokken. Vincent maakte hier de tekening ‘oud wijfje aan het spinnewiel’. Het Kunstenaarscafé is één van de hotspots binnen de verhaallijn Kunstenaars op de Hondsrug.

9Hoofdstraat Zweeloo

Molen van Aalden
Deze molen staat al sinds 1652 op de huidige plaats, aan de Molenwijk 13 in Aalden.

Oud-Aalden
De door Van Gogh zo lyrisch beschreven mosdaken van huizen, stallen en schaapskooien vind je nog terug in Oud-Aalden. Het oude esdorp bestaat volledig uit Saksische boerderijen en is aangewezen als beschermd dorpsgezicht. In één van deze boerderijen vind je het pannenkoekenhuis ’t Hoes van Hol-An.

10Oud Aalden

Boerenwagen
Hier zit je op de route die Van Gogh in omgekeerde richting reed op de boerenwagen met zijn logementhouder, heer Scholte.

11Van Benneveld naar Sleen

Sleen
Rechts zie je een natuurreservaatje met enkele percelen grasland, omzoomd door elzenhout. Even later doemt links voor je de molen Noord-Sleen op en rechts de ranke toren van Sleen, met weer rechts daarvan molen De Hoop.

12Sleen

Fiets via de Banner-schultestraat het dorp door en ga aan het eind van de weg rechtsaf (’t Eng) het fietspad op richting Erm. Bij het verkeersbord Sleen-Broekveld ga je rechtsaf (Oldengaerde) en bij de eerstvolgende kruising sla je linksaf, (Hellingenweg).

Kerken in Sleen
Hier stond links de oude Protestantse kerk, rechts zie je nu de Gereformeerde Kerk.

13Het Ermerzand

Bij de driesprong ga je rechtsaf en kom je langs recreatiegebied Het Ermerzand. Bij de kruising ga je linksaf (Jongbloedvaart). Aan het einde van de straat ga je linksaf (Oosterhesselerweg) en fiets je langs de Verlengde Hoogeveensche Vaart. Je gaat onder het viaduct door en bij de kruising steek je de brug over en vervolg de route langs het kanaal aan de zuidelijke oever. Blijf waar mogelijk op het fietspad. Aangekomen in Veenoord wacht je aan je rechterhand een weerzien met het Van Gogh Huis.

14Zwaaikom, Veenoord

In de weg zit een bocht om een zogenaamde zwaaikom. Een zwaaikom is een plaatselijke verbreding van een kanaal waar schepen die langer zijn dan de breedte van de vaart kunnen keren. Een eindje verder ziet je dat de waterstand van het kanaal hoger is dan het land. Aan de zuidkant van het bos zie je de spoorlijn liggen op een verhoogde ‘dijk’. In deze omgeving heeft Vincent zijn schilderij ‘Landschap met veenstammen’ getekend.